بهینه سازی کشت درون شیشه ای با بررسی نوع ریزنمونه و شیوه ضدعفونی بر درصد شاخه زایی برخی از ارقام و ژنوتیپ‌های بادام ( (prunus dulcis mill)

استفاده از فن‌آوری کشت بافت برای تکثیر رویشی یا ریزازدیادی درختان میوه از مهم‌ترین کاربردهای تجاری این شیوه در حوزه کشاورزی و باغبانی می‮باشد. ‬تحقیق‬ ‬حاضر‬ ‬با‬ ‬هدف تعیین بهترین نوع ریز نمونه و شیوه ضدعفونی برای ریز ازدیادی 11 رقم و ژنوتیپ بادام (prunus dulcis) در سال‌های 8931 تا 0041 اجرا گردید. آزمایش بصورت فاکتوریل سه عاملی شامل ریز نمونه (خشبی یا علفی)، شیوه ضدعفونی با هیپوکلرید سدیم (غلظت 25% ، 15 دقیقه یا غلظت 50% ،10 دقیقه) و ژنوتیپ/ رقم (ارقام مامایی (m)، شکوفه (sh) و فرانیس (f) و هشت ژنوتیپ اصلاحی) در قالب طرح پایه کاملا تصادفی با سه تکرار اجراء شد. شیوه ضدعفونی، ریز نمونه، ژنوتیپ /رقم و اثرات متقابل این عوامل، تاثیر معنی‌داری بر شاخه‌زایی بادام داشتند. در ژنوتیپ های a1، a3، a8، a9 و ارقام شکوفه، مامایی و فرانیس، ریزنمونه خشبی درصد شاخه‌‌زایی بالاتری نسبت به ریز نمونه علفی داشت. در ژنوتیپ a1، ریز نمونه خشبی دارای درصد شاخه زایی بالاتری (40.20 ) نسبت به ریزنمونه علفی (30.12) بوده، در ژنوتیپ a7، ریزنمونه علفی منجر به شاخه‌زایی بالاتری (40.13) نسبت به ریزنمونه خشبی (36.20) شد. در ژنوتیپ های a1، a2، a3، a4 و رقم شکوفه، هیپوکلرید سدیم با غلظت 25% برای 15 دقیقه باعث کاهش شاخه‌زایی نسبت به غلظت 50 درصد برای 10 دقیقه شده است. اثر متقابل سه عامل ژنوتیپ/رقم، شیوه ضد عفونی و ریز نمونه دارای تاثیر معنی دار بر میزان شاخه‌زایی بادام بود. سایر ترکیبات ضدعفونی کننده، ریز نمونه‌ها و محیط کشت‌های مختلف در ریزازدیادی بادام درآینده بررسی خواهند شد. ‬‬‬

the optimizing of micro propagation in some almond’s genotypes (prunus dulcis l.) (the evaluation of shoot proliferation response to the explant type and sterilization method)

this study focused to optimize micropropagation in 11 different almond (prunus dulcis)’s genotypes/cultivars. main effort was to determine best explant and disinfection’s method in each genotype/cultivar. almond’s cultivars, mamaei (m), shekoufeh (sh) and fragnies (f) as well as bred almond lines; a1, a2, a3, a4, a5, a7, a8 and a9 were evaluated. the effect of explant; disinfection’s methods and genotype/cultivar were analyzed using factorial experiment on completely randomized design with 3 replications for each treatment. results indicated 3 studied factors along with their interactions can greatly affect almond’s proliferation. the explant (woody/ herbaceous shoot) showed different effects on proliferation in different almond’s genotypes/cultivars. in genotype a1, herbaceous shoot showed not suitable proliferation (30.12) compared to woody one (40.20), while in genotype a7, herbaceous shoot resulted better (40.13) than woody shoot (36.20). interestingly, in most studied genotypes/cultivars such as a1, a3, a8, a9, sh, m, and f, woody mature shoot exposed better proliferation. likewise, sterilization’s method had different effects on proliferation in different genotypes/cultivars. for instance, sodium hypochlorite 25 % /15 (conc. (%)/min.) showed higher proliferation in a7, a8, a9 and f, whereas, in other genotypes/cultivars, using 50 %/10 (conc. (%)/min.) was superior. results verified almond’s genotype/cultivar and its interaction with explant and disinfection’s method, can significantly affect on proliferation as a genetic related trait. results indicated almomd’s genotype/cultivar, method of disinfection, type of explant (herbaceous or woody shoot) and their interaction can affect significantly on almond’s proliferation, growth’s performance and rate.