کاربرد مدل‌های دمایی، رطوبتی و رطوبتی- دمایی در مدل‌سازی جوانه‌زنی رقم مانکن گندم سیاه (fagopyrum esculentum moench)

به‌منظور بررسی تاثیر سطوح مختلف تنش خشکی و دما بر جوانه‌زنی بذرهای گندم سیاه با استفاده از مدل‌های مختلف رطوبتی و دمایی، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار اجرا شد. تیمارهای آزمایشی شامل تنش خشکی (0، 0.2-، 0.4-، 0.6- و 0.8- مگاپاسگال) و دماهای مختلف ( 8، 12، 16، 20، 25، 30، 35 و 40 درجه سانتی‌گراد) بود. نتایج نشان داد که هر سه مدل توانستند که جوانه‌زنی این گیاه را به خوبی پیش‌بینی نماید. دمای پایه این گیاه از 0.98- تا 11 درجه سانتی‌گراد، دمای بهینه از 21.7 تا 24.7 درجه سانتی‌گراد و دمای بیشینه از 30 تا 41.5 درجه سانتی‌گراد تخمین زده شد که پتانسیل اسمزی سبب افزایش دمای پایه و کاهش دمای بهینه و بیشینه شد. افزایش دما سبب افزایش سرعت جوانه‌زنی (کاهش ضریب رطوبتی (θht) از 18 مگاپاسکال روز در دمای 8 درجه به 3 مگاپاسکال در روز در دمای 35 درجه شد) و کاهش تحمل به تنش در اثر افزایش پتانسیل پایه (افزایش پتانسیل پایه (ψ50) از 0.927- مگاپاسکال به 0.043 مگاپاسکال) شد. طبق خروجی مدل رطوبتی- دمایی نیز دمای پایه این گیاه 1.93 سانتی‌گراد بوده و در این گیاه بالاترین سرعت جوانه‌زنی در 92 مگاپاسکال درجه روز قابل مشاهده است و پتانسیل پایه این گیاه در دمای پایه در حدود 1.31- مگاپاسکال می‌باشد. به طورکلی مشخص شدکه هر سه مدل به خوبی توانستند جوانه‌زنی بذرهای گیاه را پیش‌بینی نمایند ولی با توجه به این که مدل رطوبتی- دمایی یک مدل جامع‌تری می‌باشد، می‌توان این مدل را توصیه نمود.

using of thermal time, hydrotime and hydrothermal time on modeling germination mancan variety of buckwheat (fagopyrum esculentum moench.)

in order to study the effect of different levels of drought stress and temperature on seed germination of buckwheat, a factorial experiment was conducted as completely randomized design with three replications. experimental treatments were included different levels of drought stress (0, -0.2, -0.4, -0.6 and -0.8 mpa) and different temperatures (8, 12, 16, 20, 25, 30, 35 and 40 oc). results indicated that all models of thermal time, hydro time, and hydrothermal time could predict the germination of buckwheat in temperature and osmotic potential. basic temperature (tb) was estimated from -0.98 to 11 oc, optimum temperature (to) from 21.7 to 24.7 oc, and maximum temperature (tc) from 30 to 41.5 oc, which osmotic potential increased tb and decrease to and tc in buckwheat. also, increasing temperature enhanced germination rate (decrease θht from 18 mpa day at 8 oc to 3 mpa day at 35 oc), and decreased stress tolerance due to increasing basic potential (increase ψ50 from -0.927 mpa to 0.043 mpa). according to the hydrothermal time model output, tb in this plant was about 1.93 oc and at 92 mpa oc day, highest germination rate was recorded and ψtb in this plant in tb was about -1.31 mpa. also it was defined that, each of these three models predicted buckwheat seed germination under different temperature and water potential, but hydrothermal time was a general model and we can suggested it.