اثر پیش‌تیمار بذر بر بهبود تحمل به سرما در مرحله جوانه‌زنی برخی ژنوتیپ‌های نخود (cicer arietinum l)

شناسایی پیش‌تیمارهای القا کننده متابولیت‌های ثانویه به‌منظور تحمل به تنش سرما می‌تواند در استقرار و عملکرد گیاهان زراعی موثر باشد. جهت ارزیابی اثر پیش‌تیمار بذر بر تحمل سرما سه ژنوتیپ و یک رقم نخود کابلی در مرحله جوانه‌زنی پژوهشی در سال 1398 در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار انجام شد. تیمارها شامل دمای 5، 10، 15 و 20 درجه سلسیوس، ژنوتیپ‌ها mcc505، ilc8617، mcc495 و رقم سارال و پیش‌تیمارها شاهد (بدون پیش‌تیمار)، هیدروپرایمینگ، کلرید سدیم، اسید سالیسیلیک، نیتروپروساید سدیم، باکتری حل‌کننده فسفر و پتاسیم، طیف کامل 20 آمینواسید ضروری، نیترات پتاسیم و سولفات روی بودند. نتایج نشان داد که تیمارهای سدیم‌نیتروپروساید، هیدروپرایمینگ، اسید سالیسیلیک و سولفات روی با کاهش دما از توقف فعالیت جوانه‌زنی جلوگیری کردند و از میان آن‌ها، تیمار نیتروپروساید سدیم توانست درصد جوانه‌زنی، سرعت جوانه‌زنی، پراکسید هیدروژن و کاتالاز با کاهش دما به 5 درجه سلسیوس نسبت به شاهد به ترتیب 5.7، 19، 4 و 15 درصد بهبود دهد. علاوه بر آن، تیمار مذکور در شرایط دمای 20 درجه سلسیوس نیز در صفات آلفاآمیلاز و پراکسید هیدروژن به ترتیب منجر به بهبود 2 و 4.7 درصدی نسبت به شاهد شد. درمجموع، اثر پیش‌تیمارها بر تحمل به سرما در مرحله جوانه‌زنی، مشخص کرد که تنش سرما باعث کاهش جوانه‌زنی بذر و سرعت جوانه‌زنی می‌شود و اثر منفی بر شاخص‌های جوانه‌زنی، فعالیت آنزیمی و بیوشیمیایی دارد. اما کاربرد پیش‌تیمارها به‌ویژه نیتروپروساید سدیم اثر تنش سرمایی را تعدیل کرد و باعث بهبود ویژگی‌های بذر تحت تنش سرما شد.

the effects of seed priming on improvement of cold tolerance in germination stage of some in pea genotypes

identification of primings that induce secondary metabolites in order to withstand cold stress can be effective in the establishment and yield of crops. this experiment was conducted in the laboratory conditions as a completely randomized design with three replications to evaluate the effect of seed priming on cold tolerace of three genotypes and one cultivar of chickpea during germination stage in 2020. treatments include temperatures of 5, 10, 15 and 20 ° c, genotypes of mcc505, ilc8617, mcc495 and saral cultivar and primings included control (non primed), hydropriming, sodium chloride, acid salicylic, sodium nitroprusside, phosphorus and potassium soluble bacteria, full spectrum of 20 essential amino acids, potassium nitrate, zinc sulfate. results indicated that the treatments of sodium nitroprusside, hydropriming, acid salicylic and zinc sulfate prevented the germination activity from stopping due to the decrease in temperature and among them, sodium nitroprusside treatment was able to improve germination percentage, germination rate, hydrogen peroxide and catalase under 5 ° c compared to the control by 5.7, 19, 4 and 15%, respectively. in addition, the above treatmens under 20 ° c resulted in 2 and 4.7% improvement in alpha amylase and hydrogen peroxide, respectively. generally, the effect of priming on cold tolerance at the germination stage showed that cold stress reduces seed germination and germination rate and has a negative effect on germination indices, enzymatic and biochemical activity. however, the use of primings, especially sodium nitroprusside, moderated the effect of cold stress and improved seed characteristics under cold stress.