بررسی اثر پیش‌تیمار بذر با اسید جیبرلیک و پیش‌سرمادهی بر خصوصیات جوانه‌زنی گونه‌های مریم گلی (salvia)

این پژوهش جهت ارزیابی پاسخ جوانه‌زنی بذور یازده گونه مریم گلی (salvia sp.) نسبت به پرایمینگ با اسید جیبرلیک و پیش‌سرمادهی طی سال 1396 در موسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع ایران به صورت اسپیلیت پلات و در قالب طرح کاملاً تصادفی با 4 تکرار انجام شد. تیمارهای مورد استفاده شامل شاهد، 2 سطح از تیمار پرایمینگ با اسید جیبرلیک 500 میلی گرم در لیتر (طی 24 و 48 ساعت) و 2 سطح از تیمار پیش‌سرمادهی در دمای 4 درجه سانتی گراد (2 و 4 هفته) بود. درصد و سرعت جوانه‌زنی، طول ریشه چه، طول ساقه چه و شاخص بنیه بذر به عنوان صفات فیزیولوژیکی گونه های موردنظر مطالعه شدند. بر اساس نتایج حاصله، با پرایمینگ بذور به مدت 24 ساعت در اسید جیبرلیک، مقادیر کلیه صفات مورد بررسی از آنها نسبت به شاهد افزایش دارای معنی داری بود؛ اما استفاده از این تیمار به مدت 48 ساعت سبب تغییر معنی داری در صفات فوق نسبت به شاهد نگردید. از سوی دیگر، پیش‌سرمادهی بذور به مدت 2 هفته نیز سبب افزایش معنی دار صفات فوق نسبت به شاهد شد؛ در حالی که صفات مذکور با اعمال تیمار پیش‌سرمادهی به مدت 4 هفته نسبت به شاهد، اختلاف معنی داری به لحاظ آماری با یکدیگر پیدا نکردند. نتایج فوق الذکر نشان می دهند با وجود آن که خواب فیزیولوژیکی بذور از طریق القاء جوانه‌زنی با کمک اسید جیبرلیک به عنوان یک تنظیم کننده رشد گیاهی می تواند قابل شکست باشد، اما اثر سوزانندگی حاصل از تماس اسید با جنین بذور طی مدت زمان طولانی می تواند خصوصیات جوانه‌زنی بذور را کاهش دهد. همچنین با وجود آن که پیش‌سرمادهی بذور به دلیل ایجاد تغییر در نسبتِ هورمون های درونی و افزایش غلظت جیبرلین می تواند سبب افزایش خصوصیات جوانه‌زنی بذور گردد، اما اگر بذور بیش از حد در معرض پیش‌سرمادهی قرار گیرند، جوانه‌زنی آنها به دلیل اثر منفی پیش‌سرمادهی بر فعالیت آنزیم ها و متعاقباً کم شدن فعالیت های متابولیسمی و بیوسنتزی مورد نیاز برای جوانه‌زنی، رخ نخواهد داد.

Evaluation of the effects of seed treatment with GA3 and prechilling on seed germination characteristics of Salvia species

This research was carried out to evaluate the germination response of eleven Salvia species to application of Gibberellic acid (GA3) and prechilling treatments in the Iran Research Institute of Forests and Rangelands during 2012. Germination responses of the seeds were investigated under control treatment, 2levels of Gibberellic acid (GA3) treatments with 500 mg/L (for 24 and 48 hours) and 2levels of prechilling treatments at 4°C (for 2 and 4 weeks). The germination percentage and rate, as the physiological traits of the species, were studied based on a completely randomized design with four replications. Based on the results, applying the Gibberellic acid (GA3) treatment for 24 hours increased both the germination percentages and rates as compared to control; but the treatment for 48 hours was insignificantly changed the two mentioned parameters comparing to control. On the other hand, the prechilling treatment of seeds for 2 weeks also caused a significant increase in the above parameters as compared to the control treatment; while they were insignificantly different from the control treatment by the use of prechilling treatment for 4 weeks.