تاثیر تنش خشکی انتهای فصل بر ویژگی های جوانه‌زنی و رشد هتروتروفیک گیاهچه ارقام گندم (Triticum Aestivum L.)

به‌منظور بررسی تاثیر تنش خشکی بر ویژ‌گی‌های جوانه‌زنی و رشد هتروتروفیک بذر ارقام مختلف گندم، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی در 6 تکرار در سال 96-1395 در گلخانه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه گنبد کاووس اجرا شد. تیمارهای آزمایشی شامل بذر 5 رقم گندم‌های آفتاب، قابوس، کوهدشت، کریم و لاین 17 و تنش خشکی در چهار سطح شامل عدم تنش خشکی (شاهد)، تنش خشکی جزئی (25 % تخلیه ظرفیت زراعی)، تنش خشکی شدید (50 % تخلیه ظرفیت زراعی) و تنش خشکی خیلی شدید (75 % تخلیه ظرفیت زراعی) بودند. نتایج نشان داد اعمال تنش خشکی بر گیاه مادری تنها بر وزن خشک ریشه‌چه، وزن خشک ساقه‌چه و قدرت بذر معنی‌دار شد. همبستگی مثبت معنی‌دار بین وزن خشک ساقه‌چه، طول ساقه‌‌چه و قدرت بذر در سطح احتمال 1 % مشاهده شد، لذا می‌توان بیان داشت ﺗﻨﺶ خشکی می‌ﺗﻮاﻧﺪ ﻗﺪرت ﺑﺬر ارﻗﺎم ﻣﺨﺘﻠﻒ ﮔﻨﺪم را، به‌شدت تحت تاثیر قرار دهد به‌گونه‌ای ﻛﻪ قدرت بذر ارﻗﺎم مختلف در هر سطحی از تنش خشکی، متفاوت بود. اثر رقم نیز بر تمام صفات به استثنای وزن خشک ریشه‌چه معنی‌دار شد. با توجه به اثر ناچیز و قابل اغماض تنش خشکی بر اکثر صفات جوانه‌زنی می‌توان نتیجه گرفت عامل ژنتیک بذر نسبت به اعمال تنش خشکی بر روی بوته‌های مادری، به مراتب اثر بیشتری بر ویژگی‌های جوانه‌زنی و رشد هتروتروفیک گیاهچه بذور گندم دارد.

Effects end of seasonal drought stress on germination parameters and seedling heterotrophic growth of wheat cultivars

In order to investigate the effect of drought stress on germination parameters and heterotrophic growth of different wheat cultivars, a factorial experiment was carried out in a completely randomized design with 6 replications in a research greenhouse of Faculty of Agriculture and Natural Resources, University of Gonbade Kavous in 20162017 .The treatments were included wheat cultivars in 5 levels (Aftab, Qaboos, Kohdasht, Karim and Line 17) and drought stress in four levels (full irrigation as the control, slight water stress (25% water depletion of field capacity) , intensive water stress (50% water depletion of field capacity) and very intensive water stress (75% water depletion of field capacity). The results of this experiment showed that maternal drought stress was significant only on radicle dry weight, plumule dry weight and seed vigor. There was a significant positive correlation between plumule dry weight, plumule length and seed vigor. It can be said that drought stress can greatly affect the seed vigor of different wheat cultivars. So that seed vigor of different cultivars was different at each stress level. The effect of cultivar was significant on all traits except radicle dry weight. Therefore, germination and seedling growth were more affected by cultivars. Regarding the negligible effect of drought stress on most germination traits, it can be concluded that genetic than environment (maternal drought stress) had a more effective effect on germination and heterotrophic characteristics of seedlings of wheat seeds