تعیین دماهای کاردینال جوانه‌زنی بذر دو ژنوتیپ عدس (lens culinaris medik) تحت تاثیر پرایمینگ‌های مختلف

به‌منظور تعیین دماهای کاردینال در پرایمینگ مختلف بذر دو رقم عدس (رباط و کالپوش) دماهای ثابت 0، 5، 10، 15، 20، 25، 30 و 35 درجه‌سانتی‌گراد به‌صورت آزمایشی فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با چهار تکرار انجام شد. تیمار‌های پرایمینگ شامل: شاهد (عدم‌پرایمینگ)، جیبرلیک‌اسید (c19h22o6) 100 میلی‌گرم در لیتر، نیترات‌پتاسیم (kno3) 500 میلی‌گرم در لیتر، سولفات‌روی (znso4) 100 میلی‌گرم در لیتر، محلول آبنوش بذر دایان چهار میلی‌لیتر در لیتر و هیدروپرایمینگ بودند. درصد جوانه‌زنی ‌تجمعی و نرخ 50 درصد جوانه‌زنی و نمودارهای دماهای کاردینال جوانه‌زنی بذور براساس سه مدل رگرسیونی دو‌تکه‌ای، چند‌جمله‌ای‌ درجه‌‌دوم و دندانه‌ای ترسیم شد. نتایج نشان داد که درصد جوانه‌زنی ‌تجمعی و نرخ 50 درصد جوانه‌زنی تحت تاثیر معنی‌دار پرایمینگ، رقم، زمان پرایمینگ، پرایمینگ در رقم و پرایمینگ در زمان قرار گرفت. بیشترین درصد جوانه‌زنی ‌تجمعی در برهمکنش رقم رباط در دمای 10 درجه‌سانتی‌گراد حاصل شد. بیشترین نرخ 50 درصد جوانه‌زنی در برهمکنش رقم کالپوش و جیبرلیک‌اسید به‌دست آمد. در بین مدل‌‌ها، مدل دندانه‌ای از ضریب همبستگی بالاتری در تیمارهای پرایمینگ برخوردار بود. طبق این مدل دمای پایه، دمای مطلوب تحتانی، مطلوب فوقانی و بیشینه برای رقم رباط به ترتیب 0.46، 23.82، 30.50 و 36.98 و برای رقم کالپوش 1.44، 23.46، 30.30 و 36.87 درجه‌سانتی‌گراد بود. به‌طور‌کلی می‌توان عنوان کرد که رقم رباط نسبت به رقم کالپوش سرمادوست‌‌تر و از دما‌ی پایه‌ی پایین‌تر و رقم رباط از بنیه بذر بالاتر برخوردار است. درنهایت ترکیب‌های مختلف پرایمینگ توانستند دماهای کاردینال هر دو رقم را کاهش داده و باعث افزایش توانایی جوانه‌زنی آن‌ها در دماهای پایین‌تر شوند.

Determination cardinal temperatures seeds germination of two lentil genotype (Lens culinaris Medik) under various priming

In order to determine the cardinal temperatures for seed germination of two lentil cultivars(Robat and Calposh) a factorial experimental were conducted base on completely randomized design with four replications. Germination temperatures includes 0, 5, 10, 15, 20, 25, 30 and 35°C and different priming includes: control(nonpriming), Gibberellic Acid(C19H22O6) 100 mg.l1, Potassium Nitrate(KNO3) 500 mg.l1, Zinc Sulfate(ZnSO4)100 mg.l1, Dayan Seed Solution four ml.l1 and Hydroperiming. The cumulative germination percentage and 50% germination rate were calculated and cardinal temperature diagrams of seed germination of two lentil varieties were plotted based on three regression models(Intersected line, Quadratic Plynomial and Dent Like). The results showed that cumulative germination percentage and 50% germination rate were significantly affected by priming, cultivar, priming time, interaction of priming and cultivar, priming and time. The highest percentage of cumulative germination was obtained in interaction of Robat cultivar at 10°C. The highest germination rate of 50% was obtained in the interaction between Calposh cultivar and Gibberellic Acid. Among the models, the dentlike model had higher correlation coefficient in priming treatments. According to this model, the base temperature, lower optimum temperature, optimum upper and maximum values for Robat cultivar were 0.46, 23.82, 30.50 and 36.98, respectively, and for Calposh cultivar 1.44, 23.46, 30.30 and 36.87 °C. In generally, Robat cultivar is more cold tolerance than the Calposh cultivar and has a lower base temperature and Robat cultivar had higher vigor seed. Finally, the priming could reduce the cardinal temperatures of both cultivars and increase their germination ability at the lower temperatures.