اثر تیمارهای رفع خواب بر بذر گونه کهورک (prosopis farcta) جمع‌آوری شده از اکوسیستم های بیابانی و جنگل‌کاری سمنان

کهورک یا جغجغه(prosopis farcta) درختچه ای مقاوم به شوری و خشکی، و دارای ویژگی تثبیت نیتروژن است که با ساختار گسترده ریشه خود به حفاظت خاک و کنترل بیابان کمک می کند. لذا شناخت بیولوژی این گونه به منظور استفاده آن از در مناطق بیابانی دارای اهمیت است. این مطالعه به بررسی زنده‌مانی و اثر تیمارهای مختلف بر خصوصیات رویشی بذر این گیاه در دو رویشگاه صوفی‌آباد (درختچه‌زار بیابانی) و سوکان(زیر اشکوب جنگل‌کاری) از توابع شهرستان سمنان پرداخته است. میزان رویش بذرهای جمع‌آوری شده این گونه از دو منطقه با اعمال 22 تیمارهای مختلف مکانیکی (خراش‌دهی با کاغذ سنباده) و شیمیایی(اسید سولفوریک، اسید نیتریک، سدیم هیدروکسید)هریک در سه بازه زمانی 10، 20 و 30 دقیقه و نیز تیمار شاهد در شرایط گلخانه مورد بررسی قرار گرفت.هم‌چنین پارامترهای سرعت رویش بذرها، ارتفاع و قطر یقه نونهال‌های روییده، مورد مطالعه قرار گرفت. نتایج نشان داد که بالاترین میزان رویش بذرها و رشد نونهال‌ها در تیمار خراش‌‌دهی مکانیکی و سپس تیمار اسید سولفوریک(98 درصد) 10 دقیقه مشاهده‌ شد. میزان رویش در تیمار خراش دهی مکانیکی(کاغذ سنباده) در بذرهای سوکان (71 درصد) به طور معنی داری بیشتر از بذرهای مبدا صوفی آباد(57 درصد)بود. در مورد تیمار اسید سولفوریک افزایش مدت زمان اعمال تیمار (از مدت زمان 10 به 20 و 30 دقیقه( سبب کاهش رویش بذور شد (ماکزیمم درصد رویش در تیمار 10 دقیقه 53.4 درصد در مبدا سوکان و 28.7 درصد در مبدا صوفی‌آباد). میزان رویش بذرهای اکوسیستم جنگلی سوکان (53.4 درصد) تحت تیمارهای خراش‌دهی (اسید سولفوریک 10دقیقه)، به طور معنی‌داری بیشتر از بذرهای اکوسیستم بیابانی صوفی‌آباد(28.7 درصد) بود. نتایج آزمون هدایت ‌الکتریکی نیز نشان‌ داد که بذرهای صوفی‌آباد از کیفیت پایین ‌تری برخوردار هستند. بدین صورت که هدایت الکتریکی بذرهای مبدا سوکان برابر 3.36 و مبدا صوفی‌آباد برابر 6.84 بدست آمد.

Effect of seed breaking dormancy treatments on Prosopis farcta L. seed collected from desert and plantation ecosystems of Semnan

This study aimed to investigate the effects of different treatments on seed germination and survival of seeds in two regions around Semnan, Sokan (as the understory of pine and black locust plantation) and Soofiabad (as a desert shrub land). The amount of germination of these seeds from two region was estimated by 22 treatments through mechanical (scarification by sand paper) and chemical treatments (sulfuric acid, nitric acid, sodium hydroxide), each treatment in three period of time (10, 20 and 30 minute) and control treatment under greenhouse condition. Furthermore, some parameters such as seed germination speed, height and diameter of seedlings were studied by applying 22 different treatments. The results showed that the highest germination and growth of seedlings were observed under physical scarifying treatment and under Sulfuric acid treatment after 10 minutes. Amount of germination in mechanical treatment (scarification by sand paper) in Sokan seed (71 percent) was more than Sofi abad (57 percent), significantly. Increasing the time of sulfuric acid treatment (from 10 to 30 minute) decreased the germination of seeds (maximum germination in Sokan region in 10 minute treatment was 53.4 and in Sofiabad region was 28.3 percent). The germination rate in Sokan forest ecosystem under scarifying treatment and sulfuric acid (10 minutes) was significantly higher (53.4) than those in desert ecosystem SufiAbad (28.7). Moreover, the results of electric conductivity test also showed that the SufiAbad had lower quality of seeds. As electric conductivity in Sokan and Sofiabad seed was 3.36 and 6.84, respectively.