بهبود جوانه‌زنی، رشد و خصوصیات بیوشیمیایی گیاهچه‌های حاصل از بذور فرسوده شده گاوزبان اروپایی با استفاده از اسید آسکوربیک تحت تنش شوری

باتوجه به اهمیت گاوزبان اروپایی و جوانه‌زنی غیر‌‌یکنواخت و ضعیف این گیاه در نتیجه فرسودگی طی انبارداری و فراوانی‌ منابع آب و خاک شور در کشور، این پژوهش به منظور بررسی تاثیر پیش‌تیمار‌ و فرسودگی بذر بر جوانه‌زنی، رشد و خصوصیات بیوشیمیایی گیاهچه‌های گاوزبان اروپایی تحت تنش شوری، به‌صورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی در سه تکرار انجام شد. فاکتور‌های آزمایشی شامل تنش شوری (صفر، 4، 8 و 10 دسی‌زیمنس بر متر)، پیش‌تیمار بذر (شاهد و پیش‌تیمار با غلظت 150 پی‌پی‌ام اسید آسکوربیک به مدت 48 ساعت) و مدت فرسودگی بذور (صفر، 8 و 14 ساعت) بود. نتایج نشان داد که با افزایش شدت تنش شوری و مدت‌زمان فرسودگی، درصد و سرعت جوانه‌زنی و وزن‌ خشک گیاهچه‌ها کاهش یافت. کاهش وزن خشک گیاهچه‌ها تحت تنش شوری حدود 75 تا 78 درصد بود. فعالیت آنزیم‌های کاتالاز، پراکسیداز و اسید‌آمینه پرولین گیاهچه‌ها تحت تنش شوری افزایش یافت که این افزایش در گیاهچه‌های حاصل از بذرهای پیش‌تیمار شده به‌طور معنی‌داری بیش‌تر از شاهد بود. پیش‌تیمار بذر موجب افزایش معنی‌دار خصوصیات جوانه‌زنی، رشد و پرولین گیاهچه‌ها در تمام سطوح شوری و فرسودگی گردید. افزایش فعالیت آنزیم‌ کاتالاز گیاهچه‌های حاصل از بذور پیش‌تیمار شده در شرایط بدون فرسودگی و فرسودگی به مدت 14 ساعت به ترتیب در حدود 6/1 و 5/2 برابر بود. به‌طور کلی، پیش‌تیمار بذر با اسید آسکوربیک از طریق افزایش قدرت بذر و خصوصیات بیوشیمیایی گیاهچه‌ها، از اثرات منفی تنش شوری و فرسودگی کاسته و موجب بهبود جوانه‌زنی و رشد گیاهچه‌های گاوزبان اروپایی در شرایط مساعد و نامساعد می‌شود.

Improvement of seed germination, growth and biochemistry characteristic of borage seedling from deteriorated seeds under salinity stress using ascorbic acid pretreatment

Borage is one of the important medicinal plants with unequal and poor seed germination as a result of deterioration during storage. With attention to abundance of salty water and soils in country, this research was contacted to study of the effect of priming and deterioration of seed on germination, growth and biochemistry characteristic of borage under salinity stress. The experimental treatments were salinity stress, seed priming and deterioration duration (0, 8 and 14 hours). The results showed that percentage and rate of germination, seedling dry weight and length and weight were decreased with increasing of salinity stress levels and duration of deterioration. Seedlings dry weight loss was about 75% to 78% under salinity stress. Activity of peroxidase and catalase enzymes and proline content in seedling were increased under salinity stress, and this increase in seedlings from primed seeds was significantly higher than those of control seeds. Seed priming significantly increased the seed germination, growth and prolin content of seedling in both salinity stress and deterioration conditions. Seed priming caused a 1.6 and 2.5 fold increase in the catalase activity of seedlings derived from undeteriorated and deteriorated (14 hours) seeds, respectively. Generally, seed priming with ascorbic acid was reduced the negative effects of salinity stress and deterioration through increasing seed vigor and improving the biochemical properties of seedlings, and led to improve the seed germination and seedling growth under favorable and unfavorable conditions.