طراحی مدل ساختاری تفسیری شناسایی و سطح‌بندی ریسک های راهبردی مالی صنعت پتروشیمی جمهوری اسلامی ایران

اهداف: نبودِ اطمینان محیطی و شدت رقابت در بازار‌های جهانی، شرکت‌ها و مجتمع‌های پتروشیمی را با چالش‌ها و ریسک‌های راهبردی متعددی مواجه کرده است. ریسک‌های راهبردی، ریسک‌هایی هستند که نظام راهبردی را بی‌تعادل می‌کنند و تاثیر منفی چشمگیری بر صنعت می‌گذارند. هدف این پژوهش، طراحی مدلی برای شناسایی و سطح‌بندی ریسک‌های راهبردی مالی در صنعت پتروشیمی است که مانع از تحقق اهداف راهبردی‌شده می‌شود و به شکل همه‌جانبه و کلان بر تمامی اجزا و ابعاد صنعت تاثیر می‌گذارد.روش: بدین منظور ابتدا از طریق مصاحبۀ نیمه‌ساختاریافته با 14 نفر از خبرگان و فراترکیب مطالعات پیشین، داده‌های اولیه گردآوری شد. سپس با استفاده از روش تحلیل مضمون داده‌ها در سه لایۀ مضامین پایه، سازمان‌دهنده و فراگیر طبقه‌بندی شدند. در ادامه، با استفاده از مضامین سازمان‌دهندۀ شناسایی‌شده که عبارت است از: ریسک تحریم‌های مالی، تصمیمات موثر مالی دولت، اعتباری، نقدینگی، مالی حوزۀ تولید، اقتصاد کلان، بیمه و پوشش ریسک، بازار محصول و رقابت و مدیریت عالیه (راهبردی) پرسشنامۀ مدل‌سازی ساختاری – تفسیری طراحی شد و با نظرخواهی از 15 نفر از خبرگان صنعت پتروشیمی روابط بین این ریسک‌ها ارزیابی و بررسی شد.نتایج: . در پایان در مدل نهایی که نشان‌دهندۀ سطوح ریسک‌های راهبردی مالی در صنعت پتروشیمی است، ریسک تحریم مالی به‌عنوان پرنفوذترین متغیر در مبنایی‌ترین سطح معرفی شده است.

designing an interpretive structural model for identifying and prioritizing financial strategic risks in the petrochemical industry of the islamic republic of iran

environmental uncertainty and intense competition in global markets have made petrochemical companies and complexes face many challenges and strategic risks. strategic risks are risks that can unbalance the strategic system and have a significant negative impact on the industry. the purpose of this research was to design a model for identifying and prioritizing financial strategic risks, which prevented realization of strategic goals and affected all components and dimensions of the petrochemical industry. for this purpose, the primary data were first collected through semi-structured interviews with 14 experts and synthesis of previous studies. then, using thematic analysis, the data were classified into the 3 layers of basic, organizing, and inclusive themes. using the themes of the organizer, which were risk of financial sanctions, risk of effective financial decisions of the government, credit risk, liquidity risk, financial risk of the production area, macroeconomic risk, insurance risk and risk coverage, and product market risk and competition, a structural-interpretive modeling questionnaire was designed for high (strategic) management risks and the relationships between the risks were evaluated and investigated by asking the opinions of 15 experts from the petrochemical industry. in the end, the risk of financial sanctions as the most influential variable at the most basic level was introduced in the final model that showed the levels of financial strategic risks in the petrochemical industry.