تجزیه ریسک سیستمی و بررسی رابطه ابعاد آن با ویژگی‌ها و عملکرد مالی بانک های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران

اهداف: در این پژوهش به اندازه‌گیری و تجزیۀ شاخص ریسک سیستمی (β) با استفاده از نظریۀ ارزش فرین در بانک‌های پذیرفته‌شده در بورس اوراق بهادار تهران (1392-1400) توجه شده است. این شاخص به دو بعد: ریسک کلی بانک (ریسک دنباله) و ارتباط بانک با سیستم در شرایط بحران مالی (پیوند سیستمی) تجزیه شده است.روش: با استفاده از رگرسیون اتورگرسیو با وقفۀ توزیعی، رابطۀ بین ریسک سیستمی و ابعاد آن با ویژگی‌های بانک‌ها و رابطۀ بین ارزش‌افزودۀ اقتصادی بانک‌ها و ریسک‌های مختلف مالی ازجمله ریسک سیستمی محاسبه‌شده، بررسی شده است.نتایج: مطابق نتایج پژوهش، بانک‌های پست‌بانک، تجارت و صادرات به‌ترتیب بیشترین و بانک‌های کارآفرین و اقتصاد‌نوین کمترین مقدار ریسک سیستمی را دارد. نتایج پژوهش نشان‌دهندۀ آن است که با افزایش اندازۀ بانک، ریسک سیستمی و ریسک دنبالۀ آن که مختص هر بانک است، کاهش و شاخص پیوند سیستمی افزایش می‌یابد. بین ارزش‌افزودۀ اقتصادی بانک‌ها، نسبت سرمایۀ نظارتی به دارایی موزون‌شده به ریسک اعتباری و شاخص ریسک سیستمی رابطۀ مثبت و معنادار و بین ارزش‌افزودۀ اقتصادی بانک‌ها و متغیرهای نسبت سرمایۀ پایه به دارایی موزون‌شده به ریسک عملیاتی، خالص منابع پایدار و ریسک نرخ بهره رابطۀ منفی و معنادار وجود دارد.

decomposition of systemic risk and analysis of the relationships of its dimensions with the characteristics and financial performance of the banks listed in tehran stock exchange (tse)

in this study, systemic risk index (β) was measured and decomposed by using the extreme value theory in the banks listed in tehran stock exchange (tse) during 2013-2021. this index was divided into two dimensions: total bank risk (tail risk) and link of the bank to the system during the financial crisis (system linkage).  using autoregressive distributed lag (ardl) regression, the relationships between systemic risk and its dimensions with the characteristics of the banks and the relationships between their economic value-added (eva) and various financial risks, including systemic risk, were calculated. according to the results, post-bank, tejarat, and saderat banks imposed the highest systemic risks and karafarin and eghtesad-e novin banks imposed the lowest systemic risks, respectively. the results showed that with increasing the bank size, the systemic and tail risks that are specific to each bank decreased and the systemic linkage increased. there was a positive and significant relationship between the evas of the banks and their ratios of regulatory capital to credit risk-weighted assets. also, there was a negative and significant relationship between the evas of the banks and their ratios of core capital to operational risk-weighted assets, net sustainable financial resources, and interest rate risk variables.