موانع پایداری محیط‌زیست روستایی با تاکید بر زمینه‌های اقتصادی در روستاهای طوالش

محیط‌زیست مناطق روستایی علی‌رغم دارا بودن تنوع زیستیِ غنی، در معرض تخریب فزاینده قرار دارد. هدف این پژوهش، بررسی زمینه‌های اقتصادی و مدیریتیِ شکل‌گیری مشکلات محیط‌زیستیِ روستاهای طوالش در غرب استان گیلان با رویکردی کیفی و مبتنی بر نظریه داده‌بنیاد است. جامعه مطالعاتی شامل 35 نفر از مسئولین و روستاییان است که با استفاده از نمونه‌گیری هدفمند از نوع حداکثر تنوع، تا رسیدن به اشباع نظری، در بهار و تابستان 1399، مورد مصاحبه نیمه ساخت‌یافته قرار گرفتند. روایی و پایایی به روش ارتباطی یعنی کنترل و اعتباریابی توسط مشارکت‌کنندگان ارزیابی گردید. تحلیل داده‌ها طی سه مرحله کدگذاری صورت گرفت. در کدگذاری باز، هفت مفهوم شناسایی و در کدگذاری محوری 23 مقوله عمده استخراج شد. از طریق کدگذاری انتخابی، هسته اصلی کشف و مدل پارادایمی ترسیم گردید. «تخریب محیط‌زیست و ناپایداری اکوسیستم» به عنوان پدیده اصلی شناخته شد. شرایط علّی شامل: اقتصاد تک محصولی، ناکارامدی سازمانی و مدیریتی، واگرایی سازمانی، معیشت وابسته و بیکاری؛ شرایط مداخله‌گر شامل: دخالت سازمانی، کمبود نیروی متخصص، فروش زمین، خرده‌مالکی و صنایع کوچک ارائه شد. در مجموع، یافته‌ها نشان داد که تخریب محیط‌زیست یک پدیده چندعلیتی است که مدل نظری «همگرایی چندعلیتی محیط‌زیستی» مفهوم‌سازی شد. گزاره نهایی منتج از مدل پارادایمی عبارت است از: در نواحی روستایی، تخریب محیط‌زیست و ناپایداری اکوسیستم در بستری از همگرایی زمینه‌های اقتصادی-مدیریتی بروز می‌یابند. در این راستا، ادغام مدیریتی، اصلاح منابع انسانی در سازمان‌های مسئول، تعریف معیشت‌های جایگزین، آموزش متناسب با معیشت، سندیکایی کردن تولیدات روستایی و اجرای جامع طرح کاداستر جهت مسئولیت‌پذیری و نظارت بیشتر سازمانی، تقویت اقتصاد جوامع محلی، معیشت پایدار و امنیت اقتصادی روستاییان و پیشگیری از تصرف اراضی طبیعی-ملی گامی ضروری برای تحقق پایداری محیط‌زیستی می‌باشد.

analysis of obstacles to the rural environment sustainability with an emphasis on economic and management contexts: a grounded theory (case study: tavalesh villages)

rural environmental protection has received increasing attention in recent years. the main issues include environmental pollution, land degradation, resource depletion, biodiversity loss, income loss, and public health risks. these issues are particularly acute in villages and remote regions of developing countries. rural areas often lack the required resources to take needed action to protect the environment. moreover, many management strategies associated with centralized and urban regions are unsuitable for implementation in rural areas. although human interventions could degrade ecosystem sustainability, appropriate management could preserve the sustainability of rural ecosystems. the reverse of this case is also true. that is, inadequate management protection of natural resources also causes widespread destruction. iran’s environment, especially in rural areas, is as same as other countries, and in some cases, the factors of environmental degradation have expanded.various natural resources, such as water, forest land, pasture and mountains, are unique features of the villages in gilan province. however, the destruction of nature is also increasing as an environmental threat.in the meantime, some degradation happened in the environment of the villages in the west of gilan (tavalesh), which are located between the shores of the caspian sea and the talash mountain range and are mainly scattered in four mountainous, foothill, plain and coastal areas. it seems that the destructive state of the natural environment is mainly caused by destructive human behavior. moreover, these behaviors occur in a context. therefore, the primary contexts and conditions of occurrence of these destructive behaviors and their causes should be analyzed and investigated.a deep understanding of economic-management mechanisms of the formation and expansion of environmental issues in rural society is vital for the researcher to enter the research field.the main question of the study is what are the economic-management contexts affecting the formation of environmental problems in the studied rural community? according to the grounded theory method, the sub-questions are: what economic and management factors have formed the environmental problems in society? what are the central phenomena of environmental issues? what are the strategies for overcoming environmental problems? moreover, what are the consequences of these strategies for society?methodologyin this qualitative research, grounded theory and the systematic approach of strauss and corbin were used. the study population consisted of experts and officials in natural resources and watershed management, agricultural jahad management, environmental protection organization, village council, rural municipality and villagers.