تحلیل قابلیت های طرح های توسعه اقتصادی اجتماعی در مناطق زلزله زده روستایی مورد: شهرستان ثلاث و باباجانی

سکونتگاه های مرزی استان کرمانشاه به‌ویژه روستاهای شهرستان ثلاث و باباجانی از نظر برخورداری از شاخص های توسعه به‌ویژه در زمینه اقتصادی و زیرساختی، از محروم ترین روستاهای کشور هستند. باوجود محرومیت های موجود، در سال 1396، زمین‌لرزه زیان باری بنیادهای معیشتی و کالبدی ناتوان آن‌ها را بیش‌ازپیش سست کرد. در چنین شرایطی برنامه ریزی توسعه برای نگاهداشت جمعیت و بازسازی بنیان اقتصادی و معیشتی روستاها از بنیادی‌ترین نیازها به شمار می رود. سوال اساسی این پژوهش کاربردی که با روش توصیفی تحلیلی انجام شده است، عبارت است از: برای بهبود جایگاه کنونی توسعه این روستاها کدام پروژه ها در اولویت قرار دارند؟ برای گردآوری داده های مورد نیاز، افزون بر مستندات مرکز آمار، ترکیبی از ابزار پرسشنامه، مصاحبه و برگزاری نشست های گروهی استفاده شده است. دستاوردهای پژوهش نشان داد روستاهای موردبررسی در سه دوره سرشماری گذشته، دارای نرخ رشد منفی 68/1 بوده و تنها سرچشمه درآمد نزدیک به 90 درصد خانوارها یارانه بوده است. بر پایه یافته‌های مدل سوات درخورترین راهبرد توسعه روستایی، راهبرد رقابتی تهاجمی، است که در آن باید بر نقاط قوت درونی و فرصت های بیرونی تمرکز نمود. همچنین نتایج نشان داد که اقتصاد روستاها پیش از زمین‌لرزه نیز با بسته شدن مرز و اثرگذاری گذر تونل انتقال آب قطعه 2 نوسود گِردِ قاسمان و خشکیدن برخی چشمه‌ها دچار چالش بوده است. بر این پایه با مشارکت اجتماع محلی و در راستای توسعه پایدار، پروژه های اجرایی و عملیاتی ضروری برای بالا بردن زندگی و بهبود شرایط ارائه شد. بر این اساس از نگاه اقتصادی (فراهم کردن زمینه و بستر بهره‌برداری روستاییان از پروژه انتقال آب منطقه ای، ساماندهی فعالیت های اقتصادی مرزی به‌صورت هدفمند، توسعه صنایع‌دستی و مشاغل خانگی و ... )، از نگاه اجتماعی (برگزاری کارگاه های گوناگون مانند کاهش استرس، مهارت زندگی، بهداشت خانواده و ...) و از نگاه زیست محیطی و کالبدی (مقاوم سازی ساخت‌وسازها، راه‌اندازی خانه فرهنگ، تعیین محل جمع آوری و مدیریت زباله و پسماند و ...) به عنوان اولویت های اصلی تشخیص داده شده است.