تحلیل ادراک ساکنان محلی از اثرات گردشگری روستایی شهرستان ملایر مورد: روستاهای حوضه آبریز رودخانه کُلان

گردشگری روستایی به عنوان یکی از برجسته ترین بخش های فعالیتی برای متنوع سازی و بازساخت مطلوب اقتصاد روستایی، مورد توجه اندیشمندان و برنامه ریزان توسعۀ روستایی است. تجربه های گوناگون جهانی نشان داده است که ضعف در برنامه ریزی و مدیریت توسعه گردشگری روستایی، اثربخشی مطلوب آن را با چالش روبرو می سازد. اثرات گردشگری از برآیند روابط میان گردشگران و اشکال مختلف گردشگری با جامعه میزبان و محیط زیست مقصد گردشگری پدید می آید. در این پژوهش، مطالعۀ اثرات گردشگری در منطقه مورد مطالعه طی دو مرحله با استفاده از روش های کیفی و کمّی به عمل آمد. در مرحله کیفی به منظور شناخت ادراکات جامعه محلی از اثرات گردشگری در محدوده روستاهای رودخانه کُلان شهرستان ملایر از تکنیک توفان ذهنی گروهی استفاده شد. برگزاری جلسات توفان ذهنی گروهی شناخت لازم از اثرات گردشگری در محدوده روستایی حوضه سد کُلان فراهم ساخت. در مرحله دوم به منظور تحلیل ادراکات مردم محلی از اثرات گردشگری در مقیاس وسیع تر، نتایج جلسات توفان ذهنی مبنای طراحی پرسشنامه به عنوان ابزار پژوهش قرار گرفت؛ به طوری که گزاره های شناسایی شده به عنوان اثرات گردشگری (11 اثر مثبت و 8 اثر منفی) هر کدام به عنوان یک پرسش مطرح شد. بر اساس فرمول کوکران 350 نفر به عنوان جامعه نمونه اننتخاب شد. به منظور تحلیل داده های پرسشنامه از روش تحلیل عاملی اکتشافی به شیوه تحلیل مولفه های اصلی استفاده شد. یافته های حاصل از پژوهش بیانگر اثرات مثبت گردشگری در ابعاد اقتصادی ، محیطی (کالبدیفضایی) ، و اجتماعی ، همچنین اثرات منفی گردشگری به شرح ابعاد محیط زیستی ، اجتماعی و امنیتی ، و فرهنگی است. نتایج پژوهش دربردارنده اشتراکاتی با سایر مطالعات مرتبط با موضوع و همچنین دستاوردهایی کاربردی برای مسئولان و مدیران محلی برای مدیریت اثرات گردشگری است.