رابطه متقابل حقوق و اخلاق در فضای سایبر

با توسعه سریع و انفجارگونه فناوری اطلاعات و ارتباطات، تمام عرصه های زندگی بشر از جمله اخلاق و حقوق، دستخوش چالش های ناشی از آن شده و نوع جدیدی از ارتباطات و تعامل میان انسان ها در فضای سایبر، شکل گرفته است. صرف‌نظر از تمام جنبه های مثبت و مزایای این فناوری، آنچه از نظر اخلاقی مشهود است زوال و انحطاط اخلاقی در عصر اطلاعات است. این فناوری نوظهور باعث سهولت در دسترسی به سایت های مستهجن، سرقت اینترنتی، جاسوسی، نقض حریم خصوصی و مالکیت فکری، هتک حرمت و افول کرامت انسانی شده است. از طرفی پیچیدگی و ابهام در مسائل حقوقی پیش آمده، از دیگر تبعات این فناوری است که اگر مهار نشود؛ تهدیدی جدی برای نظم و امنیت جهانی است. در این مقاله با بررسی و شناخت مکاتب اخلاقی و حقوقی، رابطه متقابل بین آنها در مواجهه با فضای سایبر و عوامل مرتبط با آن با ارائه یک مدل مفهومی بررسی می شود. تحقیق از نظر هدف، کاربردی و از لحاظ روش جمع آوری داده ها تحلیلیپیمایشی است. با استفاده از نرم‌افزار smart pls مدل مفهومی برازش شده و شاخص‌های فضای سایبر در دو مقوله اخلاق و حقوق، برای ساماندهی فضای سایبر مورد ارزیابی و مقایسه قرار می‌گیرند. آموزش و آگاهی رسانی در زمینه مخاطرات و تهدیدات، تبلیغ و ترویج مفاهیم اخلاقی و دینی در فضای مجازی، تدوین پیوست های اخلاقی و حقوقی قبل از ورود فناوری های جدید به کشور از جمله راه کارهای پیشنهادی برای حرکت به سمت فضای سایبر مبتنی بر اخلاق و قانون مداری است.