طراحی و اعتباریابی الگوی بازمهندسی فرآیندهای آموزشی دانشگاه (رویکرد سازمان ناب)

در چند دهه گذشته رویکرد ناب به‌عنوان یک روش بهینه‌سازی و بهبود مستمر فرآیندهای سازمانی شناخته‌شده است که در صورت استقرار موفقیت آمیز آن، توسعه پایدار سازمان ها از طریق بهبود مستمر فرآیندها و رضایت مشتریان فراهم می شود. هدف پژوهش طراحی و اعتباریابی الگوی بازمهندسی فرآیندهای آموزشی دانشگاه براساس الزامات سازمان ناب با استفاده از رویکرد پژوهشی آمیخته اکتشافی بوده است. در بخش کیفی، جامعه آماری متشکل از خبرگان و مسئولان اجرایی دانشگاهی مرتبط با فرآیندهای آموزشی دانشگاه بود که تعداد 18 نفر از آن‌ها به‌صورت هدفمند انتخاب و به‌صورت نیمه ساختاریافته مورد مصاحبه قرار گرفته اند. برای تحلیل داده‌ها از تکنیک تحلیل مضمون (تم) و برای اطمینان از روایی پژوهش، از روش بررسی توسط اعضاء (مصاحبه شوندگان) و چند سویه نگری منابع داده‌ها و برای محاسبه پایایی کدگذاری‌های انجام شده، از روش‌های پایایی باز آزمون و پایایی توافق درون موضوعی (توافق بین دو کدگذار) استفاده گردید. تحلیل داده‌های کیفی نشان داد، تعداد 47 کد توصیفی(مضمون سازمان دهنده) شناسایی شد که نهایتاً به 7 تم اصلی (مضمون فراگیر) شامل فرآیندهای تدوین برنامه کلان آموزشی دانشگاه، گسترش کمّی و کیفی آموزشی دانشگاه، تدوین و بازنگری برنامه درسی، شناسایی، جذب، گزینش، پذیرش و ثبت نام دانشجویان، یاد دهی و یادگیری، نظارت و تضمین کیفیت یاددهی/یادگیری و فرآیند دانش آموختگی و ارتباط با دانش آموختگان تبدیل گردید. در بخش کمّی پژوهش، برای اعتباریابی الگو از روش های روایی محتوایی(cvr) و(cvi) و بررسی روایی آزمون ساخته شده از طریق روایی سازه (تحلیل عاملی تاییدی) با استفاده از تحلیل مسیر و نرم افزار آماری لیزرل استفاده شد. نتایج نشان داد هر یک از ابعاد و مولفه‌های تشکیل دهنده الگوی بازمهندسی فرآیندهای آموزشی دانشگاه براساس الزامات سازمان ناب از اعتبار مناسبی برخوردار است.

Reengineering Model of University Educational Processes (Lean Approach): Design and Validate

The purpose of this paper is to design and validate the reengineering model of university educational processes based on lean organization requirements using a mixed exploratory research approach. In the qualitative section, the statistical population consisted of experts and educational process executives of the university in which 18 persons were purposefully selected and interviewed in a semistructured manner. Following, Thematic (Theme) Analysis Technique has been applied to analyze the data. To ensure the validity of the research, the interviewers’ inquiry approach has been used through a multidimensional perspective of the data sources; to calculate the reliability of the performed coding, the testretest and intrasubject validity(Agreement between two coders) methods have been exploited. Qualitative data analysis showed that 47 descriptive codes (organizer themes) were identified that eventually led to 7 major themes (inclusive themes) including university macro curriculum development processes, university qualitative and quantitative curriculum development, recognition, assimilation, selection, recruitment, enrollment of students, teaching and learning, supervision and ensuring the quality of teaching/learning, and the alumni process and communicating alumni. In the quantitative part of the study, content validity (CVR) and (CVI) methods were used to validate the model. To verify the validity of the construct test (confirmatory factor analysis), path analysis and LISREL statistical software has been used. The results showed that each one of the dimensions and components that constitute the reengineering model of university educational processes based on the requirements of the lean organization is well validated.