مفهوم‌سازی جریان‌های نواندیشی دینی معاصر در سه حوزه ضرورت، امکان و رویکرد نظری

نواندیشی دینی، که ویژگی دوره معاصر است،با مدرنیته همزاد است؛ داعیان بسیار یافته، به گونه‌ای که هریک از آنها، آنچنان مفهوم نواندیشی را بر خویش منطبق می‌کنند که عرصه را برای حضور دیگران در دایره نواندیشی دینی، تنگ می‌نمایند. این امر، هر معیار و ملاکی را برای ارزیابی جریان‌های نواندیش دینی به چالش می‌کشد. بدان سبب که تلاش‌های علمی برای تفکیک جریان‌ها در سه حوزه ضرورت، امکان و رویکرد نظری صورت نپذیرفته است. چگونگی جداسازی مفهومی گونه‌های متنوع نواندیشی دینی پرسشی است که این مقاله در پی پاسخگویی به آن است.(سوال)به نظر می‌رسد با صورت‌بندی جریان‌های نواندیشی دینی در حوزه‌های پیش‌گفته، بتوان به پرسش یادشده پاسخ داد. (فرضیه) بنابراین، غرضْ مفهوم‌سازی سازه‌های تعدد نواندیشی دینی با توانایی در قابلیت سنجش و مقایسه است. (هدف) درنتیجه، مقاله حاضر بر آن است، مسایل اصلی هریک از جریان‌های نواندیشی دینی - از جمله مسیله رابطه میان دین و مدرنیته - را شناسایی کند و آنها را پیرامون نقطه عزیمت‌شان در سه مفهوم ضرورت، امکان و رویکرد نظری بازتولید نماید. (روش) این مقاله با رد نگاه درونی و بیرونیِ مصداق نگر و تنها با تاکید بر مفهوم‌سازی می‌کوشد طیف‌بندی خاصی از جریان‌های نواندیش دینی عرضه کند.(یافته)