فلسفه سیاسی خواجه شمس‌الدین محمد حافظ شیرازی

به حافظ، خواجه گفته‌اند ازآن‌رو که گاه از شغل دیوانی و وظیفه سلطانی بی‌نصیب نبوده و ازسوی دیگر، بخشی از اشعار او بازتاب اوضاع روزگار خویش است. پس نباید حافظ را از اندیشه، اندرز یا فلسفه سیاسی بی‌بهره دانست هرچند از او چیزی در باب سیاست‌به‌میان نیامده است! بنابراین، جست‌وجوی محورهای اصلی فلسفه سیاسی حافظ، مسیله اساسی پژوهش است (سوال). به نظر می‌رسد حافظ به سبب قریحه شاعرانه، ترس زمانه و اندیشه مصلحت‌گرایانه، سخن به شعر در نقد سیاسی گشوده است (فرضیه). این مقاله به دنبال نشان‌دادن بنیان‌های فلسفه سیاسی حافظ و ظرافت بیان نقد سیاسی-اجتماعی به زبان شعر است (هدف). کاوِش در جهان‌بینی حافظ می‌تواند هر جست‌وجوگر هنرمند و علاقه‌مندی را به زوایای کشف نشده فلسفه سیاسی او واقف سازد (روش). طرد بی‌توجهی سیاسی حافظ و تاکید بر ظرایف دیوان وی در طرح هنرمندانه و زیرکانه نقد بر مسایل سیاسی- اجتماعی، بدیع و نو می‌نمایاند (یافته).