مقایسه رویکردهای گفتمان توسعه سیاسی در دوران پهلوی و انقلاب اسلامی

گفتمان‌های اصلی ایران در دوران پهلوی و انقلاب اسلامی، گفتمان‌های غربی و اسلامی است. در این دو گفتمان نسبت به شاخص‌های توسعه سیاسی، ابهام زیادی وجود دارد و این موضوع تاکنون در چارچوب روش تحلیل گفتمان بررسی نشده است. سوال اصلی، مهم‌ترین وجوه اشتراک و افتراق این دو گفتمان است. مهم‌ترین وجه افتراق، وجود یا عدم وجود عنصر دین در زنجیره هم‌ ارزی آن­هاست و اینکه با دال‌ های مرکزی متباین به توسعه سیاسی می‌ نگرند و وجه اشتراک آن دو نیز، قرابت در دال­‌های شناور است که در زنجیره هم‌‌ارزی دو گفتمان،­ معنای متفاوتی می‌یابند. مقصد نهایی مقاله، مقایسه رویکرد گفتمان‌های توسعه سیاسی در دوران پهلوی و انقلاب اسلامی می‌باشد. برای اثبات فرضیه، گفتمان‌‌های توسعه سیاسی در این دوران با روش تحلیل گفتمان و روش تطبیقی واکاوی گردید. گفتمان پهلوی بر شاخص‌های توسعه سیاسی در چارچوب سکولاریسم و گفتمان اسلامی بر این شاخص‌ها در چارچوب دین تاکید می‌نماید. در گفتمان پهلوی به‌رغم تمایل به الگوهای غربی توسعه سیاسی، به دلیل وجود عناصر متضادی چون مشارکت مردمی و استبداد در زنجیره هم­ارزی­، رشد شاخص‌­های توسعه سیاسی حتی به شکل غربی آن نیز مشاهده نمی­‌شود. اما در گفتمان اسلامی، توسعه سیاسی به‌عنوان یک دال شناور در ارتباط با دال مرکزی یعنی اسلام اصیل، معنایی کاملاً متفاوت پیدا کرد. در این گفتمان، به دلیل عدم وجود نشانه استبداد و همچنین توجه ویژه به مواردی چون مشارکت عمومی، شاخص­‌های توسعه سیاسی از رشد قابل‌ توجهی برخوردار شده ­اند.

comparison of political development discourse approaches during pahlavi era and islamic revolution

the main discourses of iran during the pahlavi era and the islamic revolution are western and islamic discourses. in these two discourses, there is a lot of ambiguity regarding the indicators of political development, and this issue has not been investigated in the framework of the discourse analysis method. the main question is the most important commonalities and differences between these two discourses. the most important difference is the presence or absence of the element of religion in their chain of equivalence, and that they look at political development with different central signifiers, and what they both have in common is affinity in the floating signifiers that find different meanings in the chain of equivalence of the two discourses. . the final goal of the article is to compare the approach of political development discourses during the pahlavi era and the islamic revolution. to prove the hypothesis, the discourses of political development in this era were analyzed with discourse analysis and comparative methods. pahlavi discourse emphasizes the indicators of political development in the framework of secularism and islamic discourse emphasizes these indicators in the framework of religion. in pahlavi’s discourse, despite the desire for western models of political development, due to the existence of opposite elements such as popular participation and tyranny in the equivalence chain, the growth of political development indicators is not observed even in its western form. but in the islamic discourse, political development as a floating signifier in relation to the central signifier i.e. authentic islam, found a completely different meaning. in this discourse, due to the absence of signs of tyranny, as well as special attention to issues such as public participation, political development indicators have enjoyed significant growth.