الگوی اسلامی سوگیری‌زدایی شناختی از تصمیم‌سازی در حکمرانی از منظر نهج‌البلاغه

تصمیم‌گیری درست و به هنگام در حکمرانی هنگامی پدید می‌آید که فرآیند تصمیم‌سازی به‌طور صحیح اجرایی شده باشد. در این میان اشتباهات و خطاهای نظام‌مندی در قالب سوگیری‌های شناختی مانع از نیل به تصمیم‌گیری صحیح صورت می‌گیرد. این پژوهش بر آن است با به‌کارگیری روش تحلیل محتوای کیفی داده بنیاد، با محوریت نهج‌البلاغه، به این پرسش پاسخ دهد که الگوی اسلامی سوگیری‌زدایی شناختی در حکمرانی چیست؟ نویسنده برای پاسخ به پرسش مذکور، به داده‌پردازی و مقوله‌پردازی متون اقدام نمود. نتایج تحقیق نشان داد فرآیند تصمیم‌سازی آنگاه از سوگیری‌های شناختی مصون خواهد ماند که شرایط علّی آن - یعنی محدودیت‌های عقل- به‌درستی لحاظ شود و با بهره‌گیری از راهبردهای «پیامدسنجی و تجربه‌آموزی» و «پندآموزی و عاقبت‌سنجی» عواطف و احساسات و تاثیرپذیری از نفوذ اجتماعی بر میزان عقل و شرع تعدیل شوند تا درنهایت، حکمرانی همگام با انسجام شناختی و رستگاری اجتماعی تحقق یابد.

the islamic model of cognitive debiasing for decision-making in governance from the perspective of nahj al-balagha

correct and timely decision-making in governance occurs when the decision-making process is implemented correctly. in the meantime, systematic mistakes and errors in the form of cognitive biases prevent making correct decisions. this research aims to answer the question of what is the islamic model of cognitive debiasing in governance by applying the qualitative content analysis method of the foundation’s data, focusing on nahj al-balagha. to answer the mentioned question, the author processed the data and categorized the texts. the results of the research showed that the decision-making process will be protected from cognitive biases when its causal conditions - i.e. the limits of reason - are properly taken into account and by using the strategies of &consequence measurement and experiential learning& and &learning and consequence measurement& of emotions and feelings and the influence of social influence on the amount of reason and sharia should be adjusted so that, finally, governance is realized in sync with cognitive coherence and social salvation.