تحلیل روانشناختی ویژگی های شخصیت حاکم در سیاست نامه خواجه نظام الملک و مقایسه آن با نظریه 16 عاملی کتل

روان شناسان معتقدند که رفتار فرد تحت تاثیر عوامل محیطی، شخصیتی و عاطفی است و منظور از عوامل شخصیتی همان ویژگی های شخصیت است که باعث بروز یک سری از رفتار ها در فرد می شود، در کتاب سیاست نامه خواجه نظام­ الملک، موارد زیادی در زمینه ویژگی­ها و رفتارهایی که باید یک حاکم اسلامی داشته باشد، بیان شده است. پژوهش حاضر به بررسی مقایسه­ای روان­شناسی سیاسی حاکم در سیاست نامه خواجه نظام­ الملک می پردازد. پرسش اصلی این پژوهش این است که ویژگی های شخصیتی حاکم از دیدگاه خواجه نظام الملک چیست و آیا قابل مقایسه با نظریه 16عاملی شخصیت کتل است؟ در مقاله حاضر تلاش شده است که با استفاده از مطالعات کتابخانه ای و روش تحلیل مضمون به این سوال پاسخ داده شود. یافته­ های حاصل از پژوهش گویای این موضوع  است که در تفکر خواجه نظام الملک ویژگی های شخصیت حاکم براساس تحلیل مضمون در نهایت به 6 مضمون فراگیر (برون­گرایی، ثبات هیجانی، هوش، جسارت، وجدان و اعتماد) منجرشد و نتایج مقایسه آن با نظریه 16 عاملی کتل نشان داد که مضامین ساختاری این بررسی با 9 عامل از 16 عامل (عامل­های a، b، c، e، g، h، i، n، (q3 مطابقت داشته و می توان ویژگی های شخصیتی حاکم براساس سیاست­نامه خواجه نظام­ الملک را با این عوامل توضیح داد.

Psychological Analysis of the Characteristics of the Ruling Personality in the Policy of Khajeh Nizam-ol-Molk and its Comparison with Cattell’s 16-Factor Theory

Psychologists believe that a person’s behavior is influenced by environmental, personality and emotional factors, and personality factors are the same personality traits that cause a series of behaviors in the person, in the policy book of Khajeh NizamolMolk Many things have been said about the characteristics and behaviors that an Islamic ruler should have. The present study examines the comparative political psychology in the policy of Khajeh NizamolMolk. The main question of this research is what are the dominant personality traits from the point of view of Khajeh NizamolMolk and is it comparable to Katl’s 16factor theory of personality? In the present article, an attempt has been made to answer this question using library studies and content analysis methods. Findings from the research indicate that in Khajeh NizamolMolk’s thinking, the characteristics of the ruling personality based on theme analysis eventually led to 6 comprehensive themes (extraversion, emotional stability, intelligence, courage, conscience and trust) and its comparison results. Cattell’s 16factor theory showed that the structural themes of this study correspond to 9 of the 16 factors (factors A, B, C, E, G, H, I, N, Q3) and personality traits can be The ruler based on the policy of Khajeh explained the system with these factors.Keywords: Thematic Analysis , Cattell’s Personality Theory, Nizam alMulk Tusi, Political Psychology, Siyāsatnāmeh,Islami management, Political psychology