تبیین منطق درونی چرایی تحقق وقوع انقلاب ‎اسلامی ‎ایران در اندیشه سیاسی شهید بهشتی

انقلاب‎اسلامی‎ایران به‎عنوان یک پدیده اجتماعی، بسان سایر پدیده‎های اجتماعی، علل‎بردار است و در علل‎یابی آن، ناگزیر به ماهیت و چیستی این پدیده رهیافت خواهیم داشت. نگاهی به آثار مکتوب درباره چیستی انقلاب‎اسلامی‎ایران و چرایی وقوع آن نشان می‎دهد که از یک‎سو دیدگاه‎های ارائه شده متنوع، متفاوت و ناهمسان است و از سوی‎دیگر، از دیدگاه‎های بومی در این‎باره کمتر استفاده شده و بررسی علل وقوع این پدیده از منظر صاحب‎نظران‎ وطنی، به‎ویژه اندیشورانی که در تحقق آن نقش‎آفرین بوده‎اند، مغفول مانده است.شهید‎‎بهشتی‎Š از جمله برجستگان اندیشور و خجستگان نقش‎آفرین در انقلاب‎اسلامی است که پی‎جویی چیستی و چرایی وقوع انقلاب‎اسلامی‎ایران از منظر این متفکر نکته‎یاب می‎تواند بخشی از خلا یاد شده را برطرف کند. بنابراین چیستی و چرایی وقوع انقلاب‎اسلامی‎ایران از منظر دکتر‎بهشتی مسئله اصلی این پژوهش است که این مقاله می‎کوشد با روش توصیفی-تحلیلی و مبتنی بر روش‎شناسی بحران اسپریگنز، ‎اندیشه‎ورزی بهشتی در ترسیم چرایی وقوع انقلاب‎اسلامی را بر‎اساس مراحل چهارگانه مشاهده بحران، تشخیص علل، ترسیم وضعیت مطلوبو راهکار عملی برای عبور از بحران واکاوی کند. نتایج نشان می‎دهد که شهید بهشتی معطوف به بحران ایران پساانقلاب و اصول بینشی مکتب اسلام، وقوع انقلاب‎اسلامی را به مثابه ضرورتی برآمده از بحران جامعه و در قالب مکتبی-ارزشی صورت‎‌بندی کرده است.

The Inner Logic of Shahid Beheshti’s Political Thought in Explaining the Islamic Revolution

The Islamic revolution of Iran, as a social phenomenon, has its causes just like the other social phenomena, and in examining its causes, we will inevitably have an outlook at the essence of this phenomenon. A look at the written works regarding the essence of the Islamic revolution of Iran and why it happened depicts that on the one hand, the views presented are diverse, different and contrasting. On the other hand, the indigenous views are less used in this regard and the analysis of the causes of this phenomenon from the perspective of the domestic experts, especially the intellectuals who played a role in its realization, have been neglected. Shahid Beheshti (RA) is one of the prominent intellectuals and great people who played a significant role in the realization of the Islamic revolution. Owing to this fact, evaluating the reasons behind the inception of the Islamic revolution of Iran from the point of view of this thoughtprovoking intellectual can fill a part of the gap mentioned above. Therefore, the reasons behind the inception of the Islamic revolution of Iran from the perspective of Dr. Beheshti is the main issue of this research. This article tries to use the descriptiveanalytical method and based on the Springs Crisis methodology, to analyze Beheshti’s thinking in drawing the reasons behind the inception of the Islamic revolution based on the four stages of observing the crisis”, identifying the causes, drawing the desired condition and practical solution to overcome the crisis.The results show that Shahid Beheshti, focusing on the crisis in the postrevolutionary Iran and the principles of the Islamic school of thought, has formulated the inception of the Islamic revolution as a necessity arising from the crisis of the society and in the form of a doctrinalefficacy.