فرایند دولت‌سازی نبوی (ص) در نخستین سورۀ مدنی بقره براساس تفسیر تنزیلی

ابهام در فرایند دولت‌سازی نبوی (ص)، مسئلۀ اصلی این مقاله است. بنابراین، چگونگی فرایند دولت‌سازی نبوی(ص)، پرسش اصلی آن است. گمان ما آن است: سورۀ بقره، به‌مثابۀ اولین سورۀ مدنی، می‌تواند به این پرسش پاسخ دهد. اهمیت این سوره، به‌دلیل اولویت‌بندی و ارائۀ تدریجی مسائل مهم در فرایند دولت‌سازی در سال‌های آغازین تاسیس دولت نبوی(ص) است؛ زیرا سورۀ بقره، به‎عنوان اولین سورۀ مدنی، نقش مهمی در فرایند تاسیس دولت اسلامی پیامبر(ص) دارد غرض ما را از ارائۀ فرایند دولت‌سازی نبوی(ص)، به‌منظور کاربست آن در دولت‌های تاسیسی جدید اسلامی است. برای رفع ابهام و پاسخ به این پرسش، از چهارچوب تفسیر تنزیلی موضوعی که مبتنی بر تفسیر براساس سیر نزول آیات است، بهره گرفته‌ایم. براساس مطالعه صورت‌گرفته، یافته‌های تحقیق برای فرایند دولت‌سازی نبوی در سورۀ بقره عبارت‌اند از: تبیین شاخصه‌‌های جامعۀ نوبنیاد مومنان، چگونگی رویارویی با گفتمان معارض نفاق و یهود به‎عنوان اپوزیسیون داخلی، نماد‌سازی دولت نبوی(ص) براساس تغییر قبله از بیت‌المقدس به مسجدالحرام در تمایز با یهود، تاکید بر امت وسط به‎عنوان نماد امت‌سازی، تبیین قانون دولت اسلامی و تشریع پاره‌ای از قوانین و بیان احکام جهاد.