بررسی و تحلیل الگوی استقراری محوطه های ساسانی در دشت میان کوهی سنقر و کلیایی

عوامل محیطی همچون دوری و نزدیکی به منابع آب، پوشش گیاهی، اقلیم، شیب و مواردی از این قبیل در تمامی جهات زندگی مردمان دوران باستان، نقشی تعیین‌کننده داشته است. اختلاف در درجه اهمیت هر یک از این عوامل، می‌تواند از طرفی به‌دلیل شدت تاثیرات عامل و از طرف دیگر به‌دلیل نوع خاص معیشت و یا فرهنگ ناحیه باشد؛ اما آگاهی از این موضوع تنها با مطالعه یک محوطه امکان‌پذیر نیست، بلکه این‌گونه پژوهش‌ها مستلزم بررسی تمامی محوطه‌های یک منطقه جغرافیایی مشخص است. امروزه در مطالعات باستان‌شناختی، از اطلاعات بررسی‌های باستان‌شناختی استفاده می‌شود که این روش در مقایسه با حفاری، علاوه‌بر عدم تخریب سایت‌های باستانی، موجب صرفه‌جویی در هزینه و زمان نیز می‌شود. علاوه‌بر این، امکان مطالعه مجموعه‌ای از آثار به‌صورت واحد نیز از دلایل گسترش این‌گونه مطالعات است. در این پژوهش، اطلاعات حاصل از بررسی‌های باستان‌شناختی دشت میانکوهی سنقر وکلیایی و روابط بین استقرارگاه‌های ساسانی و محیط طبیعی هر یک از آن‌ها، با استفاده از برنامه‌های مورد استفاده در علوم جغرافیا و آمار، مورد تجزیه و تحلیل و ارزیابی قرار گرفتند. روش تحقیق به این صورت است که ابتدا اطلاعات وضعیت جغرافیایی دشت جمع‌آوری گردید، سپس با داده‌های مکانی محوطه‌های ساسانی تلفیق گردید. برای تلفیق داده‌های پژوهش از سیستم اطلاعات جغرافیایی (gis) و دیگر برنامه‌های آماری همچون excel استفاده شد. نتایج پژوهش نشان می‌دهد که درصد بالایی از محوطه‌ها تحت‌تاثیر عوامل جغرافیایی شکل‌گرفته‌اند؛ به‌صورتی که اکثر محوطه‌ها از نظر ویژگی‌های محیطی از الگوی یکسانی تبعیت می‌کنند و از نظر مواردی چون: ارتفاع، میزان شیب، جهت شیب، نزدیکی به منابع، کاربری اراضی و وضعیت زمین‌شناختی، شرایط یکسانی دارند.