جغرافیای تاریخی پادشاهی الیپی
|
|
|
|
|
|
|
|
نویسنده
|
ملازاده کاظم ,گودرزی علیرضا
|
|
منبع
|
پژوهش هاي باستان شناسي ايران - 1395 - دوره : 6 - شماره : 10 - صفحه:83 -100
|
|
چکیده
|
متون دوره‌ی آشور نو طی نیمه نخست هزاره اول و فاصله‌ی سال‌های 866 تا 639 ق.م.، در منطقه غرب ایران به پادشاهی الیپی اشاره داشته‌اند؛ اما ابعاد وجودی این پادشاهی تاکنون ناشناخته باقی‌مانده است. به‌ویژه در رابطه با مباحث جغرافیای تاریخی الیپی به‌غیر از موقعیت نسبی آن در ارتباط با دیگر ایالت‌های غرب ایران، دیگر جنبه‌های جغرافیای تاریخی این پادشاهی (قلمرو، ایالت‌ها، مراکز حاکمیتی و ...) مبهم مانده است. در پژوهش حاضر با رهیافت تاریخی و با استفاده‌ی جامع از اطلاعات منابع تاریخی و داده‌های باستان‌شناسی و در پرتو سیمای جغرافیایی منطقه و نیز مطابقت داده‌های مختلف، تلاش شده بازسازی قابل اعتمادی از جغرافیای تاریخی پادشاهی الیپی ارائه گردد؛ هرچند محدودیت منابع اجازه‌ی پرداختن به جزییات را فراهم نمی‌سازد. براساس این مطالعه، اقوام ساکن لرستان شرقی در سال‌های آغازین هزاره اول ق.م. توانسته‌اند پادشاهی الیپی را تاسیس کنند و نقش مهمی در رخدادهای سیاسی هزاره اول منطقه، به‌ویژه در میدان رقابت دو قدرت آشور و ایلام، بر عهده بگیرند. با توجه به تحلیل‌های صورت گرفته، قلمرو پادشاهی الیپی در بیشتر طول حیات خود شامل محدوده‌ی اصلی پیشکوه لرستان بوده که به چند ایالت با مراکز حاکمیتی تحت عناوین «شهرهای شاهی» و «شهرهای استحکامات‌دار» تقسیم می‌شده است. بر این اساس پادشاهی الیپی از شمال‌شرقی و شرق با ماد، از شمال با بیت‌همبان و از جنوب با ایلام مرز مشترک داشته است. با توجه به اقلیم خاص منطقه، شیوه‌ی معیشت اصلی ساکنان منطقه مبتنی‌بر دامداری و کوچ‌نشینی و در رتبه بعدی کشاورزی بوده و حاکمان محلی در مرکزی چون باباجان‌تپه استقرار داشتند. در کنار دامداری و کشاورزی، فلزکاری در این منطقه رونق فراوان داشته و به‌نظر می‌رسد بیشتر مفرغ‌های مشهور لرستان به این پادشاهی تعلق داشته باشد. با توجه به مدارک زبان‌شناسی اکثر ساکنان این قلمرو کاسی‌زبان بوده و سابقه حضور طولانی در منطقه را داشته‌اند.
|
|
کلیدواژه
|
الیپی، پیشکوه لرستان، سفال نوع لرستان، بیت‌بارو، النزاش
|
|
آدرس
|
دانشگاه بوعلی سینا, گروه باستان شناسی, ایران, دانشگاه بوعلی سینا, ایران
|
|
پست الکترونیکی
|
a.gudarzi91@basu.ac.ir
|
|
|
|
|
|
|