بررسی باستان ‌شناختی تپه‌ گریاشان سنندج براساس مدارک و شواهد سطحی

باوجود مطالعات و کاوش‌های اخیر صورت‌گرفته در تعدادی از محوطه‌های پیش‌ازتاریخ در استان کردستان، این منطقه در مقایسه با همسایه‌های شمالی و جنوبی خود، از نظر این مطالعات ناشناخته‌تر باقی‌مانده است. از جمله دوره‌های کم‌تر شناخته شده‌ی پیش‌ازتاریخ استان، دوره‌ی مس‌وسنگ می‌باشد. این درحالی است که تپه‌ها و محوطه‌های زیادی از این دوران در جای‌جای استان تاکنون شناسایی شده است. از جمله کلیدی‌ترین آثار شناسایی شده از این دوران، تپه «گریاشان» در حاشیه‌ی جنوب‌شرقی سنندج است. براساس بررسی‌های صورت‌گرفته، این تپه سفال‌های شاخص هر دو دوره‌ی مس‌وسنگ میانی و جدید را داراست. تپه در حاشیه‌ی یکی از رودخانه‌های دائمی سنندج به‌نام «قشلاق» جای دارد. هدف از این نوشتار، معرفی این اثر پیش‌ازتاریخی در حوالی شهر سنندج و نیز بررسی گاهنگاری آن از طریق مطالعات نمونه‌برداری از سفال‌های سطحی و  مقایسه آن‌ها با سایر محوطه‌های هم‌دوره در غرب کشور است. مساله و سوال اصلی تحقیق مورد نظر این است که چه نوع مشابهت‌هایی بین سفال‌های این محوطه و سایر محوطه‌های هم‌دوره در نواحی مجاور وجود داشته است؟ از نظر گاهنگاری سفال‌های این محوطه در چه مقطعی از افق فرهنگی پیش‌ازتاریخ زاگرس قرار می‌گیرند؟ شباهت‌های انکارناپذیر سفال‌های این تپه با سایر محوطه‌های زاگرس و نیز شباهت الگوی پراکنش محوطه‌های این دوره در منطقه‌ی سنندج با مناطق همجوار، نمی‌توانسته تصادفی باشد و مطمئناً در نتیجه‌ی برقراری ارتباط ساکنان محوطه با مناطق همجوار در دوران پیش‌ازتاریخ دارد؛ البته، تنها بررسی‌های سطحی جواب‌گوی مشخص کردن چگونگی نوع ارتباطات نبوده و کاوش‌های باستان‌شناختی در مشخص کردن نوع این ارتباطات سودمند خواهد بود.