پژوهشی در پایه آتشدان های ساسانی نویافته در سواحل خلیج فارس

آتشکده‌های ساسانی با پلان چهار تاقی، در برگیرنده‌ی سکوهای مرکزی و پایه‌ی آتشدان‌هایی از جنس سنگ و یا گچ است که در مرکز بنا قرار دارد. پایه‌ی آتشدان‌های ساسانی که عمدتاً به‌شکل دو مخروط قرینه‌ی متصل در بالا و پایین با نقوش قاشقی یا شیارهای عمودی هستند، در جای‌جای ایران شناسایی و معرفی شده‌اند، اما تاکنون پایه آتشدان‌های خلیج‌فارس مطالعه و معرفی نشده‌اند. در نتیجه‌ی بررسی‌های باستان‌شناسی سواحل خلیج‌فارس در دهه‌های اخیر و انجام کاوش‌های غیرمجاز و یا پروژه‌های عمرانی، تعدادی از پایه آتشدان‌های ساسانی شناسایی شده است که در تحقیق حاضر، تلاش خواهد شد این پایه آتشدان‌های سنگی مطالعه و با نمونه‌های سایر نقاط ایران مقایسه گردد. باوجود معرفی نسبتاً خوب پایه آتشدان‌های سایر نقاط ایران، متاسفانه نمونه‌های خلیج‌فارس مغفول مانده و مطالعه‌ی آن‌ها ضروری می‌نمود؛ لذا در این تحقیق که به‌روش مطالعه‌ی اسناد موجود و بررسی‌های  میدانی انجام گرفته است. پایه آتشدان‌های خلیج‌فارس را از نظر جنس و مصالح به‌کار رفته در ساخت آن‌ها، از نظر شکل و اندازه، تفاوت‌ها و تشابهات موجود با سایر نمونه‌ها و کاربری و طبقه‌بندی آن‌ها با تاکید بر تاریخ‌گذاری پایه آتشدان‌های مکشوف در سواحل خلیج‌فارس مورد مطالعه قرار گرفته است. پایه آتشدان‌های خلیج‌فارس از جنس سنگ آهک و به‌صورت مخروط‌های قرینه با نقش قاشقی در سطح آن است و می‌توان آن‌ها را متعلق به آتشکده‌های محلی دوره‌ی ساسانی دانست. در این تحقیق، پایه آتشدان‌های سواحل بوشهر در «تل شهید» برازجان، محوطه‌ی «خانه گبرها» در روستای کشتو از توابع شهرستان دشتی، پایه آتشدان موجود در «امامزاده شاه‌نورالدین» و «قلعه برازجان» مورد مطالعه‌ی تطبیقی با سایر نقاط کشور قرار خواهد گرفت.