ماهی آب شیرین، منبع غذایی مورد استفاده توسط ساکنان محوطه ی عصر آهن گوهرتپه مازندران

آنالیز ایزوتوپ‌های پایدار جهت بازسازی و تفسیر رژیم‌های غذایی گذشتگان، رویِ کربن و نیتروژنِ موجود در عناصر اسکلتی (اعم از استخوان و دندان) تمرکز یافته و پیش‌بینی‌های صحیحی را از این موضوع مهم (دیرینه‌ تغذیه‌شناسی) به‌دست می‌دهد؛ زیرا ‌به‌طور طبیعی این نسبت‌ها بین طبقات معینِ انواع مواد غذایی فرق می‌کند. ماهی آب شیرین، نقش مهمی در رژیم غذایی گذشتگان داشته و مدارک مربوط به‌مصرف آن با شیوه‌های گوناگونی قابل بازیافت است. یکی از این موارد، آنالیز ایزوتوپی است. تنوع ایزوتوپی کربن در محیط‌های آب شیرین بسیار گسترده است. این تنوع بر موجوداتِ زنده‌ی چنین اکوسیستم‌هایی حکم‌فرما است، حتی اگر این اکوسیستم‌ها از نظر جغرافیایی به‌هم نزدیک باشد. اما گوناگونی سطوح ایزوتوپ نیتروژن 15 در تمام جهان، برای ماهی آب شیرین تقریباً یکسان است. شایان ذکر است که هم‌پوشانی در سطوح ایزوتوپی کربن 13 بین ماهی آب شیرین و منابع خشکی (زمینی) وجود دارد. آنالیز ایزوتوپ‌های پایدار کربن و نیتروژن در تفسیر رژیم‌های غذایی کاربرد دارد؛ چراکه تفاوت‌های ایزوتوپی موجود در مواد غذایی به استخوان‌های افرادی که این غذاها را مصرف می‌کنند، منتقل شده و بررسی نسبت ایزوتوپ‌های این عناصر در استخوان‌ها، می‌تواند نوع غذایی را که افراد مصرف می‌کردند، مشخص نماید. این مقاله با استفاده از آنالیز ایزوتوپ‌های پایدار کربن و نیتروژنِ کلاژن دندانی 12 اسکلت انسانی، مربوط به قبرستان عصر آهنِ محوطه‌ی باستانی گوهرتپه در شرق استان مازندران، واقع در ساحل جنوبی دریای خزر، فرض وجود ماهی آب شیرین را در رژیم غذایی ساکنان محوطه‌ی گوهرتپه بررسی کرده و تا حدودی فرضیه‌ی مصرف ماهی آب شیرین در رژیم غذایی ساکنین گوهرتپه را تایید کرد؛ هرچند اثبات بهتر این موضوع، به آنالیز ایزوتوپی موجودات زنده در محیط‌های آب شیرین آن منطقه، وابسته است.