توصیف، طبقه بندی و تحلیل گونه شناختی سفال های دوره ی اشکانی گورستان سنگ شیر همدان

دوره اشکانی یکی از ناشناخته‌ترین دوره‌های تاریخی ایران است و تا سال‌های اخیر آن را «دوره میانه تاریک تمدن ایران باستان» می‌دانستند. سالیان متمادی شناسایی و بررسی فرهنگ و هنر اشکانی تنها بر پایه کاوش‌های انجام شده در بین‌النهرین و سوریه، به‌ویژه در پالمیر و دورااروپوس قرار داشت. در ایران تنها محوطه‌های مهم: شوش، کوه‌خواجه، خورهه، قلعه‌یزدگرد، تپه نوشیجان، قلعه‌ضحاک، گورستان طاق‌بستان کرمانشاه، دامنه پارتی بیستون و معبد لائویسه نهاوند کاوش شده‌اند. یکی از با ارزش‌ترین مواد فرهنگی دوره‌ی اشکانی سفال آن است که موضوعی بسیار مهم، دشوار و نا‌شناخته است و پژوهش و بررسی آن ضروری است. در دوره‌ی اشکانی نکته مهم این است که در تمام قلمرو اشکانی سفال‌ها یک‌سان نبوده است. در این دوره در هر منطقه ایران سفال‌هایی وجود داشته که مشخصه آن منطقه بوده و با سفال‌های مناطق همجوار متفاوت بوده است. محوطه‌ی سنگ‌شیر در شرق شهر همدان قرار دارد، در شمال‌شرق این محوطه بر روی تپه‌ای طبیعی یک گورستان وسیع وجود دارد که مجسمه شیرسنگی در بلند‌ترین نقطه جنوب‌غربی آن قرار دارد. این گورستان در سال‌ 1345 ش. توسط علی اکبر سرفراز مورد بازدید قرار گرفت و پس از آن در سال‌های 54-1353 ش. توسط مسعود آذرنوش کاوش شد که در نتیجه‌ی آن گور‌های دوره‌ی: هخامنشی؟، سلوکی؟، اشکانی و اسلامی به‌دست آمد. در این نوشتار یافته‌های -سفالی اشکانی- به‌دست آمده از این گورستان مورد: مطالعه، گونه‌شناسی، مقایسه و تحلیل قرار گرفته‌اند که در نتیجه‌ی آن سه نوع: سفال معمولی، جلینگی و لعاب‌دار شناسایی شد. مطالعه و مقایسه تطبیقی سفال‌ها نشان داد که سفال‌های این گورستان مشابه با سفال‌های محوطه‌های حوزه‌های فرهنگی: غرب، جنوب‌غرب، شمال‌غرب ایران و مرکز بین‌النهرین است. بر اساس مطالعات انجام شده، می‌توان بیان نمود که مجموعه سفالی گورستان سنگ‌شیر همدان مربوط به اوایل و اواسط دوره‌ی اشکانی است.