بررسی تغییرات فرهنگی دشت کنگاور از دوره مس سنگ تا پایان عصر مفرغ بر اساس مدل های استقراری

مجموعه عوامل زیست محیطی نقشی موثر در ایجاد استقرار‌های انسانی در هر دوره زمانی دارند. لذا در باستان‌شناسی علاوه‌بر شناخت میزان تاثیر محیط در ایجاد هر استقرار، میزان انطباق استقرار‌ها با شرایط محیطی حاکم را نیز ممکن می‌سازد. یکی از روش‌های بررسی انطباق در مطالعات باستان‌شناسی مطالعه الگوی استقرار و تحلیل استقراری است که به بررسی شکل‌گیری محوطه‌های باستانی در بسترهای محیطی می‌پردازد. دشت میان‌کوهی کنگاور، با مساحتی بالغ‌بر km²800 یکی از دشت‌های شرق زاگرس‌مرکزی است که طی سال‌های 1961 تا 1974م. مورد مطالعات میدانی هیات‌های مختلف قرار گرفت. در این پژوهش به تحلیل الگوهای استقراری با رویکردهای مشخص پرداخته شده که با توجه به وضعیت دشت کنگاور و پتانسیل‌های محیطی آن سوالاتی در رابطه نحوه پراکنش استقرارها در هر دو دوره، عوامل و مولفه‌های تاثیر گذار در مطالعه پراکنش استقرارها با نحوه معیشت در این پژوهش طرح شد. با توجه به نقش تیوری‌های روندگرا در بررسی الگوی استقرار از تحلیل جذب زیست محیطی با استفاده از روش‌های آماری استفاده شده است. نتایج به‌دست آمده در این بحث نشان می‌دهد وابستگی استقرارهای دوره مس‌سنگ به پهنه دشت و دوره مفرغ به حاشیه دشت و دامنه‌های کوه‌پایه‌ای بیشتر است در حالی‌که از نظر میزان دسترسی به منابع آبی نحوه پراکنش استقرارها در هر دو دوره به‌صورت خطی و وابسته به مجاری دایمی و یا فصلی آب می‌باشد. محوطه‌های دوره مس‌سنگی وابستگی بیشتری به عوامل محیطی چون نزدیکی به منبع آب و معابر مبادلاتی دارد که این نشان دهنده میزان زیاد وابستگی استقرار‌های این دوره به کشاورزی و تجارت است. در دوره مفرغ با توجه به فاصله زیاد استقرارها از معابر مواصلاتی و پهنه دشت و نزدیکی بیشتر با کمربندهای کوه‌پایه‌ای وابستگی اقتصادی بیشتر ساکنان به دام‌داری را نشان می‌دهد که خود می‌تواند متاثر از نقش گروه‌های دام‌دار مهاجر به این دشت در دوره مفرغ قدیم را نشان دهد.