بازسازی نسبی فعالیت‌های تولیدی و صنعتی در اقتصاد شاهی تخت ‌جمشید؛ با نگاهی به ‌شواهد باستان ‌شناختی و مدارک نوشتاری

کشف و انتشار گِل‌ نوشته‌های تخت‌جمشید (بارو و خزانه)، پرتو روشنی بر بسیاری از فعالیت‌های جاری در «سازمان اقتصادِ شاهی تخت‌جمشید» افکند؛ فعالیت‌هایی که در برخی مواقع به‌وسیلۀ شواهد متقن باستان‌شناختی حمایت و تقویت می‌شوند. از مهم‌ترین این فعالیت‌ها می‌توان به وجود حرفه‌ها و صنایع مختلف تولیدی و صنعتی در این سازمان اقتصادی عظیم اشاره کرد. مدیریت اقتصادی تخت‌جمشید برای سازمان‌دهی و رونق این بخش، صنعتگران متخصص و ماهری را از سراسر سرزمین‌های تحت قلمرو شاهنشاهی هخامنشی به خدمت گرفته بود، که براساس نیاز به نیروی کار از مکانی به مکان دیگر منتقل می‌شدند. نوع حرفه و محل خدمت هرکدام از گروه‌های کاری (صنعتگران) در بسیاری از مواقع به‌طور دقیق در گِل‌نوشته‌ها ثبت و ضبط شده است. رد و نشان این صنعتگران و کارگران را می‌شود ازطریق بقایای باستان‌شناختی برجای مانده از آن‌ها مانند «ابزارهای مورداستفاده»، «نشانه‌ها» و «اشیاء و آثار» پیگیری کرد؛ حال پرسش اصلی که در اینجا مطرح می‌شود، این است که بخش تولیدی و صنعتیِ «اقتصاد شاهی تخت‌جمشید» دربرگیرندۀ کدام صنایع و پیشه‌ها بوده است؟ این پژوهش با رویکرد تاریخی و بهره‌گیری از تفاسیر و اطلاعات گِل‌نوشته‌های منتشر شده از بایگانی تخت‌جمشید و شواهد باستان‌شناختی، سعی در روشن‌کردن نسبی شاخه‌های مختلف فعالیت‌های تولیدی و صنعتیِ اقتصاد شاهی تخت‌جمشید دارد. نتایج پژوهش نشان می‌دهد که در تخت‌جمشید و سایر مراکز وابسته به آن، طیف گسترده‌ای از پیشه‌ها مانند: فلزگری، معدن‌کاری، شراب‌سازی، آبجو‌سازی، بافندگی، دباغی، ساخت اشیاء و ظروف سنگی، آجرکاری، سفالگری، درودگری و ... جریان داشته است.

relative reconstruction of production and industrial activities in the persepolis royal economy; looking at archaeological and written evidence

the discovery and publication of persepolis tablets (fortifications and treasuries) shed light on many current activities in the “persepolis royaleconomic organization”; activities that are sometimes supported andreinforced by sound archaeological evidence. one of the most importantof these activities is the existence of various professions and industries ofproduction and industry in this huge economic organization. the economicmanagement of persepolis had recruited skilled craftsmen from all overthe achaemenid empire to organize and prosper this sector, who movedfrom place to place based on the need for lab our. the type of professionand place of work of each of the working groups (craftsmen) are in manycases accurately recorded in the notes. traces of these artisans and workerscan be traced back to archeological remains left over from them, such as“tools used”, “signs” and “objects and works”. now the main question thatarises here is that the production and industrial sector of the “persepolisroyal economy” included which industries and professions? this article,with a historical approach and using the interpretations and informationof the published writings from the persepolis archive and archaeologicalevidence, tries to shed some light on the various branches of productionand industrial activities of the persepolis royal economy. the results showthat in persepolis and other related centers, a wide range of professionssuch as metalworking, mining, winemaking, brewing, weaving, tanning, making stone objects and utensils, brick working, pottery, carpentry, etc.