فناوری ساخت بطری ‌های سرشکل رومی با مطالعۀ نمونه‌های محفوظ موجود در موزۀ آبگینه و سفالینۀ ایران

هنر شیشۀ رومی در سده‌های نخستین میلادی ازنظر شیوه‌های ساخت و تزئین و فناوری‌های وابسته به هنر شیشه بسیار ارزشمند و قابل مطالعه است. ظروف به‌شکل سر انسان، بخشی از مجموعه شیشه‌‌های رومی با شیوۀ دمیده در قالب در قرن اول و دوم میلادی هستند که شش نمونه از این آثار در موزۀ آبگینه و سفالینه تهران نگه‌داری می‌شود. این پژوهش با هدف شناسایی و مطالعۀ روش‌های ساخت بطری‌های سرشکل رومی موجود در موزۀ آبگینه و سفالینۀ ایران درصدد پاسخ به این پرسش است که، در ساخت بطری‌های سرشکل رومی از چه نوع فناوری استفاده شده است؟ از این‌رو، این پژوهش براساس هدف از نوع کاربردی و براساس ماهیت و روش از نوع پژوهش‌های توصیفی-تحلیلی است. روش گردآوری داده‌های آن از نوع کتابخانه‌ای و ثبت مشاهدات و تجربیات نگارندگان بوده است. در نتایج این پژوهش مشخص گردید هنر شیشۀ رومی در سدۀ اول میلادی متاثر از آشنایی رومی‌ها با شیوه‌های مجسمه‌سازی، قالب‌گیری و بهره‌مندی از اینان در ساخت و تزئین آثار شیشه بوده است. قالب بطری‌های سرشکل رومی موزۀ آبگینه و سفالینۀ ایران با استفاده از روش‌های پیشرفتۀ مدل‌سازی و قالب‌گیری ساخته و سپس با شیوۀ‌ دمیدن شیشه ساخته ‌شده است. سه روش ساخت متفاوت براساس قالب بدنۀ اصلی این آثار وجود داشته که در روش اول از قالب‌های دو تکه برای ساخت فرم کلی استفاده می‌گردید. در روش دوم پایۀ آثار به‌صورت بخش الحاقی به اثر اضافه می‌شد و در روش سوم از نوارهای تزئینی افزوده در ساخت پایه و دهانۀ بطری‌های سرشکل استفاده ‌شده است. ساخت کلیۀ نمونه‌های موجود در موزۀ آبگینه و سفالینۀ ایران به‌روش اول و به‌صورت یک تکه با بهره‌مندی از قالب‌های دو یا سه تکه بوده است.

the technology of making roman head-flasks by studying on preserved samples in the glassware and ceramic museum of iran

roman glass art in the first centuries ad is very valuable and can be studied in terms of manufacturing and decoration techniques and technologiesrelated to glass art. flasks in the shape of human head are part of theroman glass collection with mold-blown technique in the 1st and 2ndcenturies ad, which six examples of these works are kept in the glasswareand ceramic museum in tehran. this article, with the aim of identifyingand studying the methods of making roman head-flasks in glasswareand ceramic museum of iran, tries to answer this question that what kindof technology was used in making roman head-flasks? therefore, thisresearch in terms of purpose is applied research in terms of the assenceand method is descriptive-analytical research. the method of collectingits data was library type and recording the observations and experiencesof the authors. in the results of this research, it was found that the art ofroman glass in the first century ad was influenced by the familiarity ofthe romans with the methods of sculpting, molding and benefiting fromthem in making and decorating glass works. the mold of the roman headflasksof iran’s glassware and ceramic museum was made using advancedmodeling and molding methods, and then it was made by glass blowing.there are three different manufacturing methods based on the main bodyof these works, in the first method, two-piece molds are used to make theoverall form. in the second method, their base was added as an additionalpart to the work, and in the third method, additional decorative strips wereused to make the base and opening of the head-flasks. all the samples inthe glassware and ceramic museum of iran were made by the first way and in one piece with the benefit of two or three piece molds.