الگوی توزیع زمانی گورستان های پشتکوه در دوران مفرغ و آهن

هیات باستان‌شناسی بلژیکی یافته‌های مهمی در مورد دوران مفرغ و آهن پشتکوه کشف نمود که منتج به ترسیم چارچوب گاه‌نگاری و شناخت آئین‌های تدفین دوران مفرغ و آهن پشتکوه شد. با این‌حال، مسالۀ مهمی که باید موردتوجه قرار گیرد این است که هیات مذکور صرفاً درپی کشف و مطالعۀ گورستان‌ها بود و هیچ محوطۀ استقراری موردمطالعه قرار نگرفت. از سوی دیگر، گورستان‌ها اغلب به‌شکل اتفاقی یا در جریان بررسی‌های پراکنده شناسایی شده‌اند و هیچ‌گاه بررسی باستان‌شناسی هدفمندی در راستای تبیین روند و کیفیت شکل‌گیری گورستان‌ها و نیز وضعیت توالی فرهنگی پشتکوه انجام نگرفت. هدف این پژوهش تبیین شکل توزیع زمانی گورستان‌های دوران مفرغ و آهن و نیز معرفی وضعیت توالی فرهنگی پشتکوه در این دوران است. پژوهش حاضر درپی پاسخ به پرسش‌های پیشِ‌رو است؛ شکل توزیع زمانی گورستان‌های پشتکوه در دوران مفرغ و آهن چگونه است؟ روند شکل‌گیری گورستان‌های مذکور به‌طور متوالی تداوم داشته یا در این روند وقفه‌هایی رخ داده است؟ وضعیت توالی فرهنگی پشتکوه در دوران مفرغ و آهن چگونه است؟ مفروض است، می‌توان با انجام بررسی باستان‌شناسی هدفمند، به چارچوب مشخصی درمورد روند کمّی و کیفی شکل‌گیری گورستان‌ها و نیز وضعیت توالی فرهنگی ناحیۀ شمال‌غرب پشتکوه دست‌یافت. بدین‌منظور در زمستان سال 1394 ه‍.ش. بررسی باستان‌شناسی در بخش چوار در حوزۀ شمال‌غرب پشتکوه انجام گرفت؛ در نتیجه، مشخص شد که گورستان‌ها در دو بازۀ زمانی توزیع شده‌اند، یکی گورستان‌های دورۀ مفرغ قدیم که در طول هزارۀ سوم پیش‌ازمیلاد شکل‌گرفته‌اند و دیگری گورستان‌های دورۀ آهن که در تمام این دوره دیده می‌شوند. در دو قرن متاخر هزارۀ سوم پیش‌ازمیلاد و دوران مفرغ میانه و جدید روند شکل‌گیری گورستان‌ها از رونق افتاد، اما دو محوطۀ استقراری مربوط به این دوران در پشتکوه شناسایی شد که در کنار مسیرهای رودخانه‌ای شکل‌گرفته‌اند. در دورۀ آهن جدید تعداد گورستان‌های پشتکوه به چندین برابر افزایش یافت.

time distribution pattern of the cemeteries of pusht-i kuh at bronze and iron ages

the belgian archaeological expedition obtained important findings about the bronze and iron ages of pusht-i kuh which resulted in the drawing of a chronological framework and understanding the burial traditions of that periods of pusht-i kuh. however, an important issue that should be considered, this is that expedition only sought to discover and study cemeteries and no settlement sites were studied. besides, such cemeteries have often been identified by accident or during scattered surveys and has never been conducted regular and purposeful archeological survey, with aiming to explain the process and quality of cemeteries formation and cultural sequence of pusht-i kuh. the purpose of this paper is making clear the time distribution pattern of cemeteries and cultural sequence of pusht-i kuh at bronze and iron ages. the present study seeks to answer these questions: what is the time distribution pattern of cemeteries at pusht-i kuh at bronze and iron ages? has the process of formation of cemeteries been continuous or have there been any interruptions in this process? what is the status of the cultural sequence of pusht-i kuh in bronze and iron ages? it is assumed, by conducting a purposeful archaeological survey, can be obtained a specific framework regarding the quantitative and qualitative process of cemeteries formation as well as the status of pusht-i kuh cultural sequence at these periods. for this purpose, in the winter of 2015, an archaeological survey was conducted. as a result, it was found that the cemeteries were distributed in two time periods, includes the early bronze age cemeteries and iron age cemeteries. in the last two centuries of the third millennium b.c. and the middle and late bronze ages, the process of cemetery formation declined. however, two settlement sites with deposits of middle and late bronze ages, were identified. during the late iron age, multiplied the number of cemeteries.