دورۀ گودین vii و بازنگریِ مطالعات آغاز دوره مس و سنگ جدید بخش هایی از غرب ایران

بیشتر محققانی که در باستان‌شناسی پیش‌ازتاریخ غرب ایران مطالعه داشته، معتقد هستند که با شروع دورۀ مس‌وسنگ جدید بسیاری از دشت‌ها و دره‌های کوهستانی مناطق غرب ایران خالی از سکنه شده و به نوعی یک فروپاشی عظیم فرهنگی رخ می‌هد.  این درحالی است که بررسی‌ها و کاوش‌های یک دهۀ اخیر چیزی خلاف این نظر را نشان می‌دهد. علاوه‌بر این برخی نظریات دیگر نیز در ارتباط با فرهنگ‌های آغاز این دوره، نظیر: شکل‌گیری، دامنۀ پراکنش فرهنگ‌های سفالی، گاهنگاری، الگوی استقرار و... با  تحقیقات جدید هم‌خوانی نداشته و باعث به‌وجود آمدن پرسش‌های اساسی در زمینۀ مطالعات این دوره شده است؛ ازجملۀ این پرسش‌ها این است که در پایان دورۀ مس‌وسنگ میانی در اواخر هزارۀ پنجم پیش‌ازمیلاد به‌واقع شاهد گسست و فروپاشی فرهنگی هستیم؟ فرهنگ‌های این دوره، نظیر گودین vii محدود به مناطق شرق زاگرس‌مرکزی است؟ مواد فرهنگی محوطه‌های آغازین دورۀ مس‌وسنگ جدید دارای چه ویژگی‌هایی هستند؟ به‌منظور پاسخ‌گویی به این پرسش‌ها، مواد فرهنگی به‌دست آمده از بررسی‌ها و کاوش‌های باستان‌شناسی با رویکرد توصیفی-تحلیلی مورد بررسی و مطالعه قرار گرفتند.  نتایج این پژوهش نشان می‌دهد که باوجود برخی تغییرات در زمینۀ سنت‌های سفالی، فرهنگ‌های مراحل آغازین دورۀ مس‌وسنگ جدید در ادامۀ فرهنگ‌های دورۀ مس‌وسنگ میانی شکل گرفته‌اند. هم‌چنین با شروع این دوره نه‌تنها گسست و فروپاشی فرهنگی رخ نمی‌دهد؛ بلکه شاهد نوعی پویایی فرهنگی نیز هستیم. هم‌چنین به‌نظر می‌رسد که دامنۀ پراکنش اصلی‌ترین فرهنگ این دوره به‌نام «گودین vii» محدود به مناطق شرق زاگرس‌مرکزی نیست و مناطق وسیعی را ورای شرق زاگرس‌مرکزی در غرب ایران دربر می‌گیرد. بازبینی مطالعات این دوره در این پژوهش تصویر جدیدی را از فرهنگ‌های آغازین دورۀ مس‌وسنگ جدید بخش‌هایی از غرب ایران ارائه داده است.

godin vii period and the revive of early late chalcolithic period studies of the west iran

during early late chalcolithic period at the end of the fifth millennium bc, it has been claimed that an event has occurred in the west iran to be seen by a severe decline in the number of residential areas and functioned to bring a shift by which the sedentary societies were changed to the more mobile pastoralists using open-air or cave areas instead of large occupational sites. but review of archaeological investigation carried out recently in west of iran challenge this hypothesis. recently there have been a number of field activities on the lc sites in western iran are showing that at the end of fifth millennium bc, in the zagros region there has been not only an indication of drastic decline in settlement areas but instead this area would be experienced a dense population growth. in addition there are some hypothesis regarding the formation, settlement pattern, pottery, chronology and… that did not fix with recent studies. this uncertainty raised many questions regarding this study. so in order to response to this question and give a new view to the archaeology of early late chalcolithic period of western iran, the data of this period(particularly the well-known godin vii period) has been investigated. the result showing that not only there is not a severe decline in the number of residential areas, but early late chalcolithic period cultures of western iran had developed. also, the godin vii culture is not limited just the east of central zagros and extended beyond this region. many areas at the north of central zagros in kurdistan province had godin vii culture. at the east also this culture extended to the eastern edge of central plateau of iran like qazvin region. regarding the importance of godin vii period as it corresponding the early urbanization in mesopotamian world, it should pay more attentions by archaeologists.