|
|
|
|
معرفی و مطالعه تزئینات محراب گچ بری بقعۀ باباافضل کاشانی، در راستای دستیابی به تاریخ گذاری دقیق تر محراب
|
|
|
|
|
|
|
|
نویسنده
|
تقوی نژاد بهاره ,صالحی کاخکی احمد
|
|
منبع
|
پژوهش هاي باستان شناسي ايران - 1400 - دوره : 11 - شماره : 29 - صفحه:183 -202
|
|
چکیده
|
بقعۀ باباافضل کاشانی که در روستای مَرَق، حدود 40 کیلومتری شمال‌غرب شهرستان کاشان واقع‌شده، ازجمله بناهایی است که یک محراب گچ‌بری منسوب به قرن هشتم هجری‌قمری را، در خود جای‌داده است. پژوهش حاضر، به بررسی و تحلیل ساختار (شکل کلی)، نقش‌مایه‌های گیاهی، هندسی، کتیبه‌ها و ترکیب‌بندی آن‌ها در محراب گچ‌بری مذکور، می‌پردازد و بر آن است تا با تبیین ویژگی‌های شاخص بصری، در نقوش و ترکیب‌بندی طرح‌های به‌کاررفته در این محراب و مقایسۀ آن با نمونه‌هایی از گچ‌بری‌های تاریخ‌دار یا منتسب به دورۀ ایلخانی، به تاریخ‌گذاری دقیق‌تری برای محراب مذکور دست‌یابد؛ لذا پرسش اصلی این پژوهش را می‌توان چنین تبیین نمود: تزئینات شاخص موجود در محراب گچ‌بری بقعۀ باباافضل کاشانی کدام است و ویژگی‌های شاخص تزئینات (گیاهی، هندسی و کتیبه) محراب را در کدام‌یک از محراب‌ها یا گچ‌بری‌های تاریخ‌دار یا منسوب به قرن هشتم هجری‌قمری می‌توان پی‌جویی نمود؟ روش یافته‌اندوزی بر پایۀ پژوهشی میدانی (عکاسیآنالیز خطی تصاویر) و با استناد به منابع مکتوب صورت‌گرفته که به روش تاریخیتطبیقی؛ به تحلیل داده‌های به‌دست‌آمده از نمونه‌های مطالعاتی می‌پردازد. نتایج مطالعات حاکی از آن است که نقش‌مایه‌های گیاهی (اسلیمی و ختایی) و به‌ویژه تزئینات منحصربه‌فرد آن‌ها (استفاده از آژده‌کاری‌های هندسی، فرم اشک)، ترکیب‌بندی‌های چندسطحی، متراکم و فاقد زمینه، قرارگرفتن کتیبۀ ثلثِ حاشیۀ محراب در پس‌زمینه‌ای از نقوش گیاهی (ساقۀ ختایی با گل نیلوفر/ لوتوس)، نحوۀ ساخت‌وساز حروف کتیبۀ ثلث و استفاده از نقوش هندسی در محراب باباافضل، با دیگر محراب‌ها و گچ‌بری‌های تاریخ‌دار قرن هشتم هجری‌قمری (بالاخص در استان‌های اصفهان و تهران) مشابهت بسیار دارد. به‌لحاظ ساختاری نیز، فرم قوس (زاویه‌دار) در طاق‌نمای دوم محراب باباافضل، با محراب‌های گچ‌بری یا کاشی‌کاری زرین‌فام (قرون هفتم و هشتم هجری‌قمری) شباهت داشته که موارد فوق، می‌تواند بر ساخت محراب در بازۀ زمانی اوایل قرن هشتم هجری‌قمری، تاکید نماید.
|
|
کلیدواژه
|
دورۀ ایلخانی، بقعۀ باباافضل کاشانی، محراب های گچ بری، نقوش، ترکیب بندی، کتیبه
|
|
آدرس
|
دانشگاه هنر اصفهان, دانشکدۀ صنایع دستی, گروه صنایع دستی, ایران, دانشگاه هنر اصفهان, دانشکدۀ حفاظت و مرمت, گروه باستان شناسی, ایران
|
|
پست الکترونیکی
|
salehi.k.a@aui.ac.ir
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Introducing and Studying the Decoration of the Mihrab of Baba Afzal Kashani’s Tomb for More Accurate Dating of the Mihrab
|
|
|
|
|
Authors
|
Taghavi nejad Bahareh ,Salehi Kakhki Ahmad
|
|
Abstract
|
|
|
Keywords
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|