مطالعه و تحلیل سکه های مکشوفه از محوطه ولیران دماوند

سکه‌ها اسناد و مدارک ارزشمندی از تاریخ و فرهنگ و هنر و مذهب ایران در دوره‌های قبل و بعد از اسلام هستند که در کاوش‌ها و مطالعات باستان‌شناسی جهت تاریخ‌گذاری دارای اهمیت زیادی هستند. استفاده از این اسناد بخش مهمی از مطالعات تاریخی ایران در دوره‌های اشکانی و ساسانی را تشکیل می‌دهند و همانند کتیبه‌ها و نقش برجسته‌ها بسیاری از مسائل تاریخی را متبادر می‌کند. در کاوش‌های باستان‌شناسی محوطه‌ی باستانی ولیران آثاری از دوره‌های اشکانی و ساسانی کشف گردید. از مهم‌ترین یافته‌های کاوش در این محوطه تعداد هفت سکه از گورستان مربوط به دوره‌ی اشکانی و هشت سکه از داخل معماری متعلق به دوره‌ی ساسانی بود. از آنجایی‌که سکه‌های دوره‌های اشکانی و ساسانی دارای کتیبه و نقش‌های مختلفی هستند، مطالعه و خواندن آن‌ها می‌تواند اطلاعات ارزنده‌ای درخصوص نام شاهان و شکل ظاهری آن‌ها، محل ضرب سکه‌ها، القاب و عناوین، مذهب و به‌طورکل تاریخ‌گذاری دقیق‌تری از محوطه ارائه دهد. پژوهش حاضر برمبنای مطالعه و خواندن سکه‌های مکشوف از کاوش‌های محوطه‌ی تاریخی ولیران گذارده شده تا از این طریق بتوان خلاء‌های علمی را درخصوص دوره‌های اشکانی و ساسانی که به‌واسطه‌ی عدم کاوش باستان‌شناختی در منطقه‌ی شمال فلات‌مرکزی و به‌ویژه منطقه‌ی دماوند به‌وجود آمده را تا حدودی جبران کرد. این پژوهش به روش توصیفی و با تکیه بر کاوش‌های میدانی، مطالعات کتابخانه‌ای و با کمک از دانش زبان‌های باستانی جهت پاسخ به پرسش‌هایی همچون، گورستان اشکانی و قلعه‌ی ساسانی محوطه ولیران در زمان کدام یک از شاهان دوره‌های اشکانی و ساسانی و به مدت چند سال مورد استفاده قرار گرفته است؟ سکه‌های مکشوف دارای چه ویژگی‌هایی و سبک‌شناسی آن‌ها چیست؟ به انجام رسیده است. نتایج حاصل از مطالعه‌ی سکه‌ها نشان می‌دهد که اشکانیان از دوره‌ی مهرداد دوم تا اُرد اول در حدود 100 سال اشکانیان از گورستان ولیران جهت دفن اموات خود استفاده کرده‌اند و تقریباً پس از 500 سال وقفه‌، ساسانیان در زمان خسرو اول با ساخت قلعه‌ای در این محل مستقر شده‌اند.