مکان یابی و تبیین ساختار کالبدی شهر باستانی شاپور خواست برمبنای الگوی شهرهای ساسانی با ‏استفاده از ‏gis‏ ‏

منابع تاریخی نشان می‌دهند که نخستین پادشاهان ساسانی از بنیان‌گذاران بزرگ شهرها بوده‌اند. اردشیر و شاپور اول به توسعه‌ی شهرهای کهن و بنا کردن شهرهای نوبنیاد پرداختند. در آن دوره، شهرهای کهن در غرب ایران مراکز تولیدات صنعتی و دادوستد بازرگانی بودند و همچنین به‌دلیل برقراری امنیت در بین راه‌های، شاهی شهرهایی بنا نمودند. یکی از این نمونه شهرها، شاپورخواست نام دارد که به‌دستور شاپور اول بنا شده است. موقعیت این شهر به‌علت قرارگیری بر مسیر راه‌های غرب به شرق (کرمانشاه به اصفهان) و شمال به جنوب (شوش به همدان) و هم از جهت راهبرد نظامی و بهره‌گیری از عوارض طبیعی و جغرافیایی یکی از مهم‌ترین شهرهای آن دوره به‌حساب می‌آمده است. پرسشی که این پژوهش در صدد پاسخ‌گویی به آن است، چگونگی مکان‌یابی شهرهای تاریخی توسط الگوی ساختار شکلی شهر و موقعیت جغرافیایی و شواهد باستان‌شناسی، در شهر تاریخی شاپورخواست است؟ متغییرهایی که جهت مکان‌یابی شهرها مورد بررسی قرارگرفتن شامل: 1 شیب عمومی زمین؛ 2 فاصله از رودخانه؛ 3 فاصله از راه‌های شاهی. در این پژوهش ابتدا به تجزیه‌ و تحلیل  نقشه‌ها و شکل شهرهای ساسانی پرداخته شده و نحوه‌ی شهرسازی شهر شاپورخواست از طریق تطبیق نقشه‌ی ساخت شهر با الگوهای سه شهر از شهرهای هم‌دوره‌ی شهر شاپورخواست بررسی شده و الگوی فضایی از آن‌ها با استفاده از روش تطبیقی به‌دست آمده است. در مرحله‌ی دوم با استفاده از نرم‌افزار arcgis و با توجه به نتایج کاوش باستان‌شناسان و مطالعات کتابخانه‌ای و آثار به‌جا مانده از دوره‌ی ساسانی در خرم‌آباد مکان‌یابی شهر باستانی شاپورخواست تعیین گردید. نتایج تحقیق نشان می‌دهد که شهر شاپورخواست در جنوب خرم‌آباد و در منطقه‌ی قاضی‌آباد، پشته‌ی حسین‌آباد و کناره‌های کوه مدبه تا تپه‌ی خیرآباد قرار گرفته است و سپس با توجه به تطبیق نتایج مکان‌یابی موقعیت شهر شاپورخواست با الگوی شهرهای ساسانی هم‌دوره‌ی خود، الگویی از ساختار شهر شاپورخواست ارائه‌ شده است.