شناسایی ساختاری و نحوه ی ساخت سنجاق های میله ای آلیاژ مسی به دست آمده از کاوش های منطقه ی چیاسبز غربی استان لرستان

محوطه‌های تاریخی، فرهنگی و باستان‌شناسی جلوه‌ی‌ بارزی از تعامل انسان‌های پیشین با جهان پیرامون از گذشته‌های دور تاکنون بوده‌اند؛ در این میان گورستان‌ها بیشترین اطلاعات را درباره‌ی جنبه‌های معنوی نیاکان ما در اختیار قرار می‌دهد. گورستان «چیاسبز غربی»، واقع‌در دشت‌های غربی منطقه‌ی پیشکوه یا استان لرستان کنونی، یکی از این محوطه‌های ارزشمند تاریخی مربوط به عصر آهن است که در سال 1389 مورد کاوش قرار گرفته و در جریان آن سه عدد سنجاق برنزی به‌دست آمده است. براساس مقایسه‌ی این سنجاق‌ها با نمونه‌های مکشوف از کاوش‌های علمی باستان‌شناسی  این سنجاق‌ها در دسته‌ی سنجاق‌های میله‌ای جای‌گرفته و تاریخ ساخت آن‌ها را می‌توان مابین مفرغ میانی و اوایل عصر آهن 1 تاریخ‌گذاری نسبی نمود. با توجه به این‌که این گورستان اخیراً کشف و کاوش شده، تاکنون مطالعه‌ی تخصصیِ ساختاری، فن‌شناسی به‌صورت مستقل با استفاده از روش‌های دستگاهی و آزمایشگاهی برروی اشیای فلزی مکشوف از آن صورت نگرفته است. هدف نگارندگان، مطالعه‌‌ی سنجاق‌ها از لحاظ گونه و کاربرد و معرفی گورستان چیاسبز غربی، و مطالعه‌ی آن‌ها از نقطه‌نظر فن‌شناسانه که با پرسش‌هایی در زمینه‌ی گونه‌های سنجاق‌ها و دوره‌ی زمانی، ترکیبات عنصری و روش‌های ساخت و جایگاه تکنولوژیکی منطقه مورد مطالعه دنبال شده است. بدین‌منظور از روش‌های دستگاهی مانند semeds, aas جهت شناخت آلیاژگری، ترکیب شیمیایی آلیاژ، و از رادیوگرافی و متالوگرافی جهت شناخت روش‌های ساخت استفاده شده است. براساس داده‌های آنالیز عنصری، ترکیب عنصری این سنجاق‌ها از نظر فنی مشابه فلزکاری عصر آهن در منطقه‌ی زاگرس‌مرکزی است. ترکیب به‌کار رفته در ساخت دو سنجاق، آلیاژ دو جزئی مسقلع، و در یک سنجاق مس و ترکیب آخال‌ها، سولفید مس بوده که حاکی از استفاده از سنگ‌های سولفیدی بوده است. میزان متغیر قلع در نمونه‌ها را می‌توان ناشی از عدم کنترل آلیاژسازی توسط فلزگران چیاسبز درنظر گرفت. با توجه به تصاویر رادیوگرافی و بررسی‌های ریزساختاری توسط متالوگرافی، این سنجاق‌ها طی عملیات پیوسته‌ی گرمایی/مکانیکی (چکش‌کاری و تابکاری) ساخته شده‌اند.