نگارکندهای کوچری گلپایگان، تحلیل و گونه شناسی

در پی اجرای طرح انتقال آب از سرشاخه‌های دِز به قمرود (انار بار) توسط وزارت نیرو و ضرورت احداث سد مخزنی کوچِرِی در دره‌ی میان‌کوهی کوچِرِی در 8 کیلومتری جنوب‌غربی شهرستان گلپایگان استان اصفهان و به‌منظور کسب حداکثر اطلاعات باستان‌شناختی منطقه، برنامه‌ی «بررسی، شناسایی و امکان‌سنجی باستان‌شناسی» حوضه‌ی آبگیر سد کوچِرِی به اجرا درآمد. تیم باستان‌شناسی باهدف شناسایی، مستندنگاری و مکان‌یابی محوطه‌های باستانی و شناخت کم‌وکیف نگارکندهای کوچِری به قصد طبقه‌بندی و تهیه‌ی نقشه‌ی پراکندگی نقوش با شیوه‌ی بررسی فشرده‌ی میدانی با تکیه بر مستندات کتابخانه‌ای و با نگاهی تاریخی، توصیفی، تحلیلی به بررسی و مطالعه‌ی نقوش صخره‌ای دره‌ی کوچِرِی پرداخت. در پایانِ کار میدانی، علاوه‌بر شناسایی 14 تپه و محوطه‌ی استقراری، 4 گورستان و یک بنا، 38 مجموعه‌ی نقوش صخره‌ای (با بیش از 2500 نقش) در محدوده‌ی مخزن سد کوچِرِی شناسایی و مستندسازی شد. مهم‌ترین مساله‌ی موجود درخصوص مطالعه و تحلیل نقوش صخره‌ای مذکور، مبحث گونه‌شناسی و تاریخ‌گذاری آن‌ها بود؛ چراکه احتمالاً بخشی از این نقوش از لحاظ زمانی هم‌زمان با قدیمی‌ترین استقرارهای موجود در این دره بودند و در مواردی نیز تا سالیان اخیر، نقش‌آفرینی بر پیکر برخی از صخره‌ها تداوم داشته است. به‌جز تعداد کمی از نقوش متاخر که تقریباً قابل‌ شناسایی بودند، سبک و شیوه‌ی ایجاد اغلب نقوش مشابه هم بود، همین امر امکان تفکیک آن‌‌ها از لحاظ اطلاق به یک دوره‌ی خاص را مشکل ساخته بود. باوجود مشکلات موجود نگارندگان براساس ماتریس مطالعات فن اجرای نقوش، نحوه‌ی نمایش تصویر، عناصر تاریخی نقوش و عنصر مجاورت یا همسایگی، تاریخ ایجاد نقوش صخره‌ای اصیل دره‌ی کوچِرِی گلپایگان را حدفاصل هزاره‌ی اول ق.م. تا اوایل دوران اسلامی ارزیابی می‌کنند.