مقایسه اثربخشی روایت‌درمانی و رفتاردرمانی عقلانی‌ هیجانی بر نگرانی از بدریختی بدن و افسردگی زنان با تجربه جراحی پستان: پیگیری 4 ماهه

زمینه و هدف: عمل ماستکتومی زنان را دچار نگرانی از بدریختی بدن و افسردگی می‌کند؛ که این امر باعث اختلال در عملکرد آن‌ها می‌شود. از این‌رو لازم است روش‌های مناسب درمانی برای این گروه در نظر گرفته شود. هدف از انجام این پژوهش، مقایسه اثربخشی روایت‌درمانی و رفتاردرمانی عقلانی‌ هیجانی بر نگرانی از بدریختی بدن و افسردگی زنان با تجربه جراحی پستان بود. روش بررسی: روش این پژوهش نیمه‌آزمایشی و از توع پیش‌آزمون- پس‌آزمون و پیگیری با گروه کنترل بود. شرکت‌کنندگان پژوهش شامل زنان ماستکتومی‌شده شهر تبریز بود که در سال 1397 مشغول گذراندن دوره پرتودرمانی خود بودند که با استفاده از نمونه‌گیری در دسترس انتخاب، و به‌صورت تصادفی در سه گروه آزمایش و کنترل قرار گرفتند. ابزارهای اندازه‌گیری، سیاهه نگرانی از تصویر بدن و پرسشنامه افسردگی بک (ویرایش دوم) بودند. آزمودنی‌های گروه‌های روایت‌درمانی و رفتاردرمانی عقلانی هیجانی درمان مختص گروه خود را در 8 جلسه 1.5 ساعته دریافت کردند. تجزیه و تحلیل یافته‌ها از طریق آزمون تحلیل واریانس آمیخته با اندازه‌گیری مکرر و آزمون تعقیبی بونفرونی و با کمک نرم‌افزار آماری spss-24 انجام گرفت. یافته‌ها: میانگین متغیر نگرانی از بدریختی بدن گروه روایت‌درمانی در پیش‌آزمون، گروه رفتاردرمانی عقلانی هیجانی و گروه کنترل؛ و میانگین متغیر افسردگی گروه روایت‌درمانی در پیش‌آزمون، گروه رفتاردرمانی عقلانی هیجانی و گروه کنترل بود. نتایج نشان داد که در پس‌آزمون، نمره نگرانی از بدریختی بدن گروه روایت‌درمانی و رفتاردرمانی عقلانی هیجانی در مقایسه با گروه کنترل کاهش یافته، و نیز نمره افسردگی گروه روایت‌درمانی و رفتاردرمانی عقلانی هیجانی نسبت به گروه کنترل کم‌تر شده است. همچنین نتایج نشان داد که در مرحله پیگیری، اثر روایت‌درمانی بر متغیر نگرانی از بدریختی بدن (23/50) و افسردگی (16/60)، و اثر رفتاردرمانی عقلانی هیجانی بر نگرانی از بدریختی بدن (49/50) و افسردگی (16/90) ماندگار است. همچنین نتایج نشان داد که تاثیر روایت‌درمانی بر نگرانی از بدریختی بدن بیش‌تر از تاثیر رفتاردرمانی عقلانی هیجانی در مراحل پس‌آزمون و پیگیری است؛ اما تاثیر روایت‌درمانی و رفتاردرمانی عقلانی هیجانی بر افسردگی در مراحل پس‌آزمون و پیگیری متفاوت از هم نیست.نتیجه گیری: روایت درمانی و رفتاردرمانی عقلانی هیجانی، هر کدام به ترتیب سبب رهایی از فشار کلان روایت ها و تغییر باورهای غیرمنطقی می شوند؛ این امر منجر به کاهش نگرانی ازبدریختی بدن و افسردگی در زنان باتجربه جراحی پستان شده است، در نتیجه می توان از آ نها به عنوان یک مداخلهبالینی موثر در این بیماران استفاده کرد.