مقایسه اثربخشی فعال‌سازی رفتاری و آموزش تلقیح استرس بر اجتناب تجربه‌ای و تنظیم هیجان نوجوانان دارای اختلال اضطراب اجتماعی

مقدمه: یکی از چالش‌های روانی و مختل‌کننده روابط اجتماعی، در دوره نوجوانی، اختلال اضطراب اجتماعی است که می‌تواند آسیب‌های همه‌جانبه‌ای برای فرد داشته باشد. هدف پژوهش حاضر تعیین اثربخشی فعال سازی رفتاری و آموزش تلقیح استرس بر اجتناب تجربه‌ای و تنظیم هیجان نوجوانان دارای اختلال اضطراب اجتماعی بود. روش کار: روش پژوهش، نیمه‌تجربی با طرح پیش‌آزمون پس‌آزمون پیگیری با گروه کنترل بود. جامعه آماری پژوهش شامل همه دانش‌آموزان 15 تا 18 ساله دارای اختلال اضطراب اجتماعی ناحیه 2 آموزش‌وپرورش اصفهان در سال تحصیلی 1400 و 1401 بود. بدین منظور به شیوه نمونه‌گیری تصادفی خوشه‌ای چندمرحله‌ای، از بین دبیرستان‌های پسرانه اصفهان تعداد 600 دانش‌آموز با اجرای پرسشنامه اضطراب اجتماعی نوجوانان پاکلک (2004) مورد غربالگری قرار گرفتند که از این میان تعداد 60 نفر دارای اضطراب بالای 93 بودند و به صورت تصادفی در دو گروه‌ آزمایشی و یک گروه کنترل جایدهی شدند. افراد گروه‌های آزمایشی به صورت موازی و همزمان در جلسات فعال سازی رفتاری (10 جلسه) و آموزش تلقیح استرس (9 جلسه) شرکت کردند؛ اما برای گروه کنترل، مداخله‌‌‌‌ای صورت نگرفت. ابزار اندازه‌گیری شامل پرسشنامه‌های پذیرش و کنش باند و همکاران (2011) و راهبردهای تنظیم هیجانی گراس و جان (2003) بودند. در تجزیه و تحلیل داده‌ها نیز، آزمون تحلیل واریانس با اندازه‌گیری‌های مکرر و آزمون تصحیح بنفرونی به‌کار گرفته شد. برای تحلیل داده‌ها از نرم افزار spss 26 استفاده شد. یافته‌ها: نتایج نشان داد، درمان فعال سازی رفتاری بر اجتناب تجربه‌ای از روش دیگر برای نوجوانان 15 تا 18 ساله دارای اختلال اضطراب اجتماعی اثربخشی نیرومندتری دارد و اثرات مداخله در طول زمان ثابت باقی می‌ماند (p<0.01). هم‌چنین در مقایسه نتایج تاثیرات دو روش فعال سازی رفتاری و آموزش تلقیح استرس بر بهبود تنظیم هیجان در نوجوانان تفاوت معناداری یافت نشد (p>0.01). نتیجه‌گیری: نتایج این پژوهش از تاثیر مداخلات آموزشی فعال‌سازی رفتاری و آموزش تلقیح استرس بر اجتناب تجربه‌ای و تنظیم هیجان در نوجوانان دارای اضطراب اجتماعی حمایت می‌کند.

comparing the effectiveness of behavioral activation and stress inoculation training on experiential avoidance and emotion regulation in adolescents with social anxiety disorder (sad)

introduction: social anxiety disorder (sad) is one of the major psychological challenges in adolescents' social relationships that could lead to many problems. the aim of the present study was to determine the effectiveness of behavioral activation and stress inoculation training on experiential avoidance and emotion regulation in adolescents with sad. methods: the research method was semi experimental with a pre test post test follow up plan with a control group. the statistical population of the research included all students aged 15 to 18 with sad in the 2nd education district of isfahan in the academic years 2021 and 2022. for this purpose, using a multi stage cluster random sampling method, 600 students were screened from among boys' high schools in isfahan by implementing paklak's social anxiety scale adolescents (2004). they were randomly assigned to two experimental groups and a control group. the people in the experimental groups participated in parallel and simultaneous treatment sessions of behavioral activation (10 sessions) and stress inoculation training (9 sessions); but for the control group, there was no intervention. the measurement tools included the acceptance and action questionnaire (aaq ii) by bond & et all (2011) and emotion regulation by gross and john (2003). to analyze the data, the statistical method of analysis of variance of repeated measurements and bonferroni's posthoc test was used in spss 26 software. results: the results showed that behavioral activation therapy had a stronger effect on experiential avoidance than other one for 15 18 year olds with sad, and the effects of the intervention remained stable over time (p<0.01). also, comparing the results of the effects of two methods of behavioral activation and stress inoculation training on improving emotion regulation in adolescents, no significant difference was found (p>0.01). conclusions: the results of this study support the effect of behavioral activation therapy and stress inoculation training on experiential avoidance and emotion regulation in adolescents with sad.