مقایسه اثربخشی رفتار درمانی دیالکتیکی و شناخت درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی بر رضایت زناشویی و تاب‌آوری زنان متقاضی طلاق

مقدمه: طلاق یکی از مهمترین چالش های هر جامعه ای است که مسیر زندگی افراد را تغییر می دهد؛ و روش های درمانی کارآمد و موثر می تواند هر چه سریع تر با این مساله مقابله نماید. لذا، این پژوهش با هدف مقایسه اثربخشی رفتار درمانی دیالکتیکی و شناخت درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی بر رضایت زناشویی و تاب آوری زنان متقاضی طلاق انجام گرفت.    روش کار: روش مطالعه نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون- پس آزمون- پیگیری با گروه های آزمایش و گروه کنترل بود. جامعه آماری را تمامی زنان متقاضی طلاق تشکیل دادند که از طریق سامانه تصمیم سازمان بهزیستی تهران در سال 1400 درخواست طلاق داده بودند. از بین آنان 66 نفر (هر گروه 22 نفر) بر اساس ملاک های ورود به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند و سپس در سه گروه رفتار درمانی دیالکتیکی، شناخت درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی و گروه کنترل جایگزین شدند. گروه آزمایشی اول، رفتار درمانی دیالکتیکی با رویکرد مارشال لینهان (2018) در 8 جلسه 90 دقیقه ای را دریافت کردند، گروه آزمایشی دوم، تحت آموزش شناخت درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی با رویکرد کابات زین (2015) در 8 جلسه 90 دقیقه ای قرار گرفتند و گروه کنترل در لیست انتظار بودند. ابزارهای پژوهش شامل سیاهه رضایت زناشویی انریچ (اولسون، فورنیر و دراکمن، 1982) و مقیاس تاب آوری (کانر- دیویدسون، 2003) بود. داده ها با استفاده از روش تحلیل واریانس با اندازه‌گیری مکرر و آزمون تعقیبی بن‌فرونی در نرم افزار spss23 تحلیل شدند.   یافته ها: نتایج نشان داد بین گروه های آزمایش و گروه کنترل تفاوت معنی دار وجود داشت؛ و هر دو مداخله رفتار درمانی دیالکتیکی و شناخت درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی باعث افزایش رضایت زناشویی و تاب آوری زنان متقاضی طلاق شدند (0/05>p). همچنین، نتایج آزمون تعقیبی بن‌فرونی حاکی از آن بود که افزایش رضایت زناشویی در مداخله رفتاردرمانی دیالکتیکی بیشتر بود؛ و افزایش تاب آوری در مداخله شناخت درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی بیشتر بود (0/05>p).   نتیجه گیری: بر اساس نتایج پژوهش حاضر مداخلات رفتار درمانی دیالکتیکی می تواند برای بهبود رضایت زناشویی زنان متقاضی طلاق کارآمد باشد؛ و شناخت درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی می تواند برای بهبود تاب آوری زنان متقاضی طلاق مفید باشد؛ و توصیه می گردد که درمانگران و مشاوران خانواده در راستای بهبود رضایت زناشویی و تاب آوری زنان متقاضی طلاق در کنار سایر مداخلات درمانی از این درمان ها استفاده کنند.             

comparing the effectiveness of dialectical behavior therapy and mindfulness based on cognitive therapy on marital satisfaction and resilience of women seeking divorce

introduction: divorce is one of the most important challenges of any society that changes people’s lives; and effective treatment methods can confrontationwith this problem as soon as possible. therefore, the present study aimed to comparing the effectiveness of dialectical behavior therapy and mindfulness based on cognitive therapy on marital satisfaction and resilience of women seeking divorce. methods: the study method was semi-experimental with a pre-test-post-test-follow-up design with experimental groups and control group. the statistical population consisted of all women seeking divorce who had recorded for divorce through tasmim site of welfare organization in tehran in 2021. among them, 66 people (22 people in each group) were selected by the convenient sampling method based on inclusion criteria and then replaced in three groups: dialectical behavior therapy, mindfulness based on cognitive therapy and control group. research instruments included the enrich marital satisfaction inventory (1998) and connor-davidson resilience scale (2003). the first experimental group received the linehan’s approach (2018) dialectical behavior therapy in 8 sessions of 90 minutes, the second experimental group received the mindfulness based on cognitive therapy training with kabat-zinn’s approach (2004) in 8 sessions of 90 minutes. the control group was waiting for their turn. data were analyzed using repeated measure of variance analysis and bonferroni post hoc test and spss25 software.     results: the results showed that there was a significant difference between the experimental groups and control group; and both therapy-intervention dialectical behavior therapy and mindfulness based on cognitive therapy increased marital satisfaction and resilience of women seeking divorce (p <0.05). also, the results of bonferroni post hoc test showed that the increase in marital satisfaction was more in the intervention of dialectical behavior therapy; and the increase in resilience was more in the mindfulness based on cognitive therapy (p <0.05).conclusions: according to the results of the present study, dialectical behavior therapy intervention can be effective in improving marital satisfaction of women seeking divorce; and mindfulness based on cognitive therapy intervention can be effective in improving resilience of women seeking divorce. therefore, it is recommended that therapists and family counselors use these therapies along with other therapeutic interventions to improve marital satisfaction and resilience of women seeking divorce.