مقایسه اثربخشی طرحواره‌درمانی و درمان پذیرش و تعهد بر کمال گرایی بیماران با اختلال شخصیت وسواسی- جبری

مقدمه:  کمال گرایی از علایم اصلی بیماران مبتلا به اختلال شخصیت وسواسی جبری است. این پژوهش با هدف مقایسه اثربخشی طرحواره درمانی و درمان پذیرش و تعهد بر کمال گرایی بیماران با اختلال شخصیت وسواسی جبری انجام گرفت. روش کار: روش تحقیق در این پژوهش نیمه آزمایشی از نوع پیش آزمون- پس آزمون- پیگیری با گروه های آزمایش و کنترل بود. جامعه آماری شامل تمامی بیماران مبتلا به اختلال شخصیت وسواسی - جبری مراجعه کننده به مراکز خدمات روانشناسی و مشاوره شهر تهران در سال 1400 بود. از بین آنها تعداد 51 بیمار مبتلا به اختلال شخصیت وسواسی جبری بر اساس ملاک های ورود و خروج و به شیوه نمونه گیری در دسترس گزینش شده و به صورت تصادفی در سه گروه (17 نفری) طرحواره درمانی، درمان پذیرش و تعهد و گروه کنترل گمارده شدند. گروه آزمایشی اول، طرحواره درمانی  با رویکرد یانگ (1990)، گروه آزمایشی دوم تحت آموزش درمان پذیرش و تعهد با رویکرد هیز، استروسهل و ویلسون (1999)، به‌تفکیک در 8 جلسه 90 دقیقه ای قرار گرفتند و گروه کنترل در فهرست انتظار بود. ابزار پژوهش شامل سیاهه کمال گرایی (pi) و پرسشنامه چندمحوری بالینی میلون (mcmi-iii) بود. داده ها با استفاده از روش تحلیل واریانس با اندازه گیری مکرر (طرح آمیخته) و آزمون تعقیبی بن فرنی در نرم افزار  spss25تجزیه و تحلیل شدند. یافته ها: نتایج نشان داد بین گروه های آزمایش و گروه کنترل تفاوت معنی دار وجود داشت؛ و هر دو مداخله طرحواره درمانی و درمان پذیرش و تعهد باعث کاهش کمال گرایی بیماران با اختلال شخصیت وسواسی جبری شده و تاثیر این مداخلات درمانی در مرحله پیگیری نیز پایدار بوده است (0/05>p). همچنین، نتایج آزمون تعقیبی بن فرنی حاکی از آن بود که میزان اثربخشی مداخله طرحواره درمانی بر کمال گرایی بیشتر از درمان پذیرش و تعهد بود (0/05>p).نتیجه گیری: با توجه به یافته های پژوهش می توان نتیجه گرفت که مداخلات طرحواره درمانی و درمان پذیرش و تعهد می توانند برای بهبود کمال گرایی بیماران مبتلا به اختلال شخصیت وسواسی جبری کارآمد باشد؛ و توصیه می گردد که درمانگران و مشاوران در راستای بهبود کمال گرایی بیماران مبتلا به اختلال شخصیت وسواسی جبری در کنار سایر مداخلات درمانی از این درمان ها استفاده کنند.       

comparison of the effectiveness of schema therapy and acceptance and commitment therapy on perfectionism in patients with obsessive-compulsive personality disorder

introduction: in the last two decades, attention to perfectionism has been increased. perfectionism is one of the main symptoms of patients with obsessivecompulsive personality disorder. the aim of this study was comparison of the effectiveness of schema therapy and acceptance and commitment therapy on perfectionism in patients with obsessivecompulsive personality disorder.   methods: the research method in this study was quasi–experimental design and pretestposttestfollowup with experimental groups and a control group. the statistical population included all patients with obsessivecompulsive personality disorder referred to psychological and counseling services centers in tehran in the year 2021. among them, 51 patients with obsessivecompulsive personality disorder were selected based on entry and exit criteria and by available sampling method and randomly were placed into three groups (17 people) of schema therapy, acceptance and commitment therapy and control group. the first experimental group received the schema therapy with young’s approach (1990) in 8 sessions of 90 minutes, the second experimental group received the acceptance and commitment therapy with hayes, strosahl, and wilson of approach (1999) in 8 sessions of 90 minutes and the control group was in the waiting list. the research instruments included the perfectionism inventory (pi) and millon clinical multiaxial inventory (mcmiiii). the obtained data were analyzed using repeated measure of covariance analysis (mixed design) and bonferroni post hoc test and spss25 software.     results: the findings showed that there was a significant difference between the experimental groups and control group; both schema therapy and acceptance and commitment therapy interventions had a positive effect on perfectionism in patients with obsessivecompulsive personality disorder and the effect of these therapeutic interventions in the followup phase has been stable (p <0.05). also, the results of bonferroni post hoc test showed that the the effectiveness of schema therapy intervention on perfectionism was higher than acceptance and commitment therapy (p <0.05).  conclusions: according to the research findings, it can be concluded that schema therapy and acceptance and commitment therapy interventions can be effective in improving perfectionism of patients with obsessivecompulsive personality disorder; it is recommended that therapists and counselors use these therapies for improving the perfectionism of patients with obsessivecompulsive personality disorder.