الگویایی رابطه بین حوادث آسیب‌زا، تاب‌آوری و تیپ شخصیتی با نشانه‌های افسردگی و مشکلات شبه جسمانی با میانجی‌گری استرس شغلی ادراک ‌شده و نشانه‌های اختلال استرس پس از سانحه

مقدمه: افسردگی و مشکلات شبه جسمانی از زمره مشکلات روان‌شناختی در محیط‌های شغلی آسیب‌زا محسوب می‌شوند که ارزیابی و درمان این مشکلات روانی جهت بهبود سلامت روانی، افزایش بهره‌وری و کیفیت خدمات در سازمان‌ها امری ضروری است. پژوهش حاضر با هدف آزمودن الگویی از رابطه بین حوادث آسیب‌زا، تاب‌آوری و تیپ شخصیتی با نشانه‌های افسردگی و مشکلات شبه جسمانی و میانجیگری استرس شغلی ادراک ‌شده و نشانه‌های اختلال استرس پس از سانحه در رابطه حوادث آسیب‌زا و متغیرهای ملاک در کارکنان آتش‌نشانی شهر مشهد صورت گرفت. روش کار: روش پژوهش نوع توصیفی همبستگی از نوع الگویابی معادلات ساختاری است. جامعه آماری کلیه کارکنان عملیاتی آتش‌نشانی شهر مشهد در سال 1398 شامل 1100 نفر بودند. تعداد 423 نفر به‌عنوان نمونه با روش نمونه‌گیری تصادفی ساده انتخاب شدند. داده‌ها از طریق پرسشنامه‌های استاندارد جمع‌آوری گردید. داده‌ها با استفاده از آمار توصیفی، آزمون همبستگی پیرسون و الگویابی معادلات ساختاری تجزیه‌ و تحلیل شد (0/05 > α). یافته‌ها: نتایج نشان داد حوادث آسیب‌زا (0.18 = β،0.29 = β)، تاب‌آوری (0.14 = β، 0.37 = β)، تیپ شخصیتی (0.22 = β)، استرس شغلی ادراک‌ شده (0.19 = β، 0.11 = β) و نشانه‌های اختلال استرس پس از سانحه (0.15 = β، 0.20 = β) نشانه‌های افسردگی و مشکلات شبه جسمانی را پیش‌بینی می‌کنند. بعلاوه نقش میانجی استرس شغلی ادراک ‌شده و نشانه‌های اختلال استرس پس از سانحه در رابطه حوادث آسیب‌زا با نشانه‌های افسردگی و مشکلات شبه جسمانی مورد تایید قرار گرفت. نتیجه‌گیری: بر اساس یافته‌ها، حوادث آسیب‌زا، تاب‌آوری، تیپ شخصیتی، استرس شغلی ادراک ‌شده و نشانه‌های اختلال استرس پس از سانحه در کاهش نشانه‌های افسردگی و مشکلات شبه جسمانی کارکنان آتش‌نشانی نقش دارند. توصیه می‌شود مبتنی بر این متغیرها، ارزیابی‌های دوره‌ای تعریف شود و در استخدام و آموزش‌های روان‌شناختی کارکنان آتش‌نشانی مورد توجه قرار گیرند.

Modeling the Relationship between Traumatic Events, Resilience and Personality Type with Symptoms of Depression and Somatoform Problems with Mediating Role of Perceived Job Stress and Symptoms of Post-Traumatic Stress Disorder

Introduction: Depression and Somatoform problems are among the psychological problems in traumatic work environments that the evaluation and treatment of these mental problems is essential to improve mental health, increase productivity and quality of services in organizations. The aim of this study was to test a model of the relationship between traumatic events, resilience and personality type with depressive symptoms and Somatoform problems; the mediating role of perceived job stress and the symptoms of posttraumatic stress disorder in relation to traumatic events and Criterion variables among the firefighters in Mashhad.Methods: The research method is descriptivecorrelation type of structural equation modeling. The statistical population of all operational firefighters in Mashhad in 2019 included 1100 people. 423 people were selected as a sample by simple random sampling method. Data were collected through standard questionnaires. Data were analyzed using descriptive statistics, Pearson correlation test and structural equation modeling ( alpha; <0.05). Results: The results showed traumatic events ( beta; = 0.18, beta; = 0.29), resilience ( beta; = 0.14, beta; = 0.37), personality type ( beta; = 0.22), perceived job stress ( beta; = 0.19, beta; = 0.11) and symptoms of posttraumatic stress disorder ( beta; = 0.15, beta; = 0.20) predict symptoms of depression and Somatoform problems. In addition, the mediating role of perceived job stress and symptoms of posttraumatic stress disorder in the relationship between traumatic events with depressive symptoms and Somatoform problems was confirmed. Conclusions: Based on the findings, traumatic events, resilience, personality type, perceived job stress and posttraumatic stress symptoms play a role in reducing depressive symptoms and Somatoform problems in firefighters. It is recommended that based on these variables to define periodic evaluations and be considered in the recruitment and psychological training of firefighters.