بررسی ویژگیهای روانسنجی پرسشنامه عدم درگیری اخلاقی در رانندگی تهاجمی: مورد مطالعه شهر تهران

مقدمه: مقایسه رفتار پرخاشگری در زندگی روزمره و محیط رانندگی نشان می‌دهد که رانندگی زمینه ساز رفتارهای پرخاشگرانه است که این خشم و عصبانیت می‌تواند علاوه بر وارد آوردن آسیب‌های جدی به خود و دیگران، گاهی منجر به رفتارهای غیرمودبانه و فحاشی می شود. این موضوع که چرا انسان‌های خوب گاهی کارهای بد، غیرانسانی و غیر اخلاقی انجام می‌دهند و با این کارهای خود بدون اینکه احساس گناه کنند کنار می‌آیند در تئوری مکانیزم‌های عدم درگیری اخلاقی بندورا بحث شده است. هدف از انجام این مطالعه روانسنجی مقیاس عدم درگیری اخلاقی در رانندگی تهاجمی بود.روش کار: روش این پژوهش مقطعی، از نوع توصیفی همبستگی و برای بررسی ویژگی‌های روانسنجی پرسشنامه عدم درگیری اخلاقی رانندگان در سال 1399 صورت پذیرفت. در این مطالعه ابتدا پرسشنامه محقق ساخته عدم درگیری اخلاقی رانندگی در 32 آیتم تهیه شد و بعد از طی مراحل بررسی روایی صوری و محتوایی توسط متخصصین آشنا به موضوع، به 24 آیتم تقلیل یافت. پایایی آن نیز در گروه کوچکی از رانندگان تایید شد. برای بررسی ساختار عاملی 135 نفر از رانندگان بصورت انلاین پرسشنامه را تکمیل کردند و داده ها در نرم افزار spss 23 وارد شد. برای روایی سازه تحلیل عاملی اکتشافی روش تحلیل مولفه های اصلی با چرخش واریماکس استفاده شد.یافته ها: در این مطالعه از بین 135 راننده، 79 نفر (58.5 درصد) مرد و 56 نفر (41.5 درصد) زن بودند. میانگین سنی شرکت کنندگان در مطالعه 44.31 با انحراف معیار10.22. بود . نتایج تحلیل عاملی 17 گویه را در چهار عامل به وضوح از هم متمایز کرد که انسانیت زدایی، توجیه اخلاقی، جابجایی مسئولیت و تحریف پیامدها نامگذاری شد. نتایج تحلیل پایایی با روش آلفای کرونباخ نشان داد که این چهار عامل از ضرایب همسانی درونی مناسبی برخوردارهستند. نتیجه گیری: مقیاس عدم درگیری اخلاقی بعنوان یک ابزار پایا و روا می تواند همراه با دیگر بررسی‌های روانشناختی و رفتارهای پرخطر رانندگان بکارگرفته شود و درک ما را از توجیهات اخلاقی، استدلال ورزی و بی مسئولیتی افراد در هنگام رانندگی افزایش دهد.

Investigating the psychometric properties of Diving Moral Disengagement Scale (DMDS) : A cross-sectional study in Tehran

Introduction: Comparing aggressive behavior in everyday life and driving context shows that driving can increase the aggressive manner. This anger and rage leading to serious harm for oneself or other people, in addition it can sometimes causing immoral and obscene behavior. This issue that ldquo;why good people do bad, inhuman and unethical things without feeling guilty rdquo; discussed in bandura rsquo;s moral disengagement mechanism theory. The purpose of this study was to measure psychometric of aggressive driving moral disengagement scale. Methods: The method of this crosssectional research was descriptivecorrelational. In this study, firstly we prepared a questionnaire in 32 items about moral disengagement on driving. And after reviewing the face and content validity by familiar experts to subject, it was reduced to 24 items. Its reliability was also confirmed in a small group of drivers (a=0.89). To examine the structure validity, 135 drivers completed the questionnaire in online way in Tehran in 2020. Finally, the data was entered in SPSS 23 software. For the structure validity was applied the exploratory factor analysis with principal component analysis (PCA) method with Varimax rotation.Results: In all 135 drivers who participated, 79 (58.5%) of them were male and 56 (41.5%) were female. The mean age of the drivers was 44.31. Factor analysis clearly distinguished 17 items in four factors, namely: dehumanization, moral justification, shifting responsibility, and distorting outcomes. The results of reliability analysis with Cronbachchr(chr('39')39chr('39'))s alpha method showed that these four factors have a good coefficient of internal consistency.Conclusion: The driving moral disengagement scale.as a reliable and valid tool can be used with other psychological studies and highrisk behaviors of drivers rsquo; reviews. These studies can increase our understanding of moral justifications, attribution of bad behavior and irresponsibility while driving.