پایش و تحلیل تغییرات ذهنیت افراد جامعه ایرانی در مواجهه با پاندمی کرونا بر مبنای تشخیص رانش مفهوم در جریان داده‌ها

در بررسی وقایع غیرمترقبه و داده‌های متغیر با زمان، توجه به رانش مفهوم برای ارائه یک تحلیل معتبر ضروری می‌باشد. هرچند، پژوهشهای مرتبط با رانش مفهوم، اکثرا به جنبه فنی و تئوری روش‌ها پرداخته و استفاده از این روش‌ها در داده‌های غیر ساخت‌یافتۀ کاربردهای واقعی کمتر مورد توجه قرار گرفته است. هم‌چنین، پژوهش‌های اندکی بطور همزمان تغییر مفهوم در شبکه‌های اجتماعی و ارتباط آن با رویدادهای جهان واقع را در نظر گرفته‌اند. از جمله وقایع غیرمترقبه، اپیدمی بیماری کرونا (با نرخ بالای ابتلا، مرگ و میر، به همراه طبیعت ناشناخته) بود. در این بین، نگرانی‌های جامعه -بویژه در روزهای ابتدایی- در فضای مجازی و در خلال انبوه متون مرتبط با کرونا منعکس شد. در این پژوهش، روشی برای بررسی تغییرات ذهنیت جامعه در جریان داده‌های برخط پیشنهاد می‌دهیم. دادگان این پژوهش، پست‌های شبکه‌های اجتماعی تلگرام، اینستاگرام و توئیتر و متون فارسی خبری مرتبط با کرونا در بازه 100 روزه ابتدایی شیوع کروناست. درآنها ویژگی‌های قطبیت نظرات، دیدگاه نسبت به عملکرد مسئولین، و امید را رصد و تحلیل می‌کنیم.  بدین منظور از روشهای آماری توصیفی و روش پیشنهادی تحلیل رانش مفهوم استفاده می‌کنیم. سپس، با تحلیل محتوایی متون کلیدی در نقاط زمانی تغییر مفهوم، به کشف علت تغییر مفاهیم منفی به مثبت، و ارائه راهکارهای موثق به دادگان می‌پردازیم. یافته‌های این پژوهش نشان می‌دهند بطور کلی، مطالب منتشر شده در بازه مورد بررسی با شیب کندی به سمت مفاهیم خنثی و مثبت پیش می‌رود. در مورد ویژگی امید، امیدواری در کل بازه مورد بررسی وجود دارد. همچنین بازه مرتبط با تعطیلات سال نو شمسی یک بازه کلیدی از نظر هر سه ویژگی مورد بررسی است. بررسی متون کلیدی، نشان‌دهنده تاثیرگذاری راهکارهایی همچون تقویت روحیه ملی، ارتقای امکانات درمانی و عدالت در دسترسی به امکانات، از سمت مسئولین، طنزپردازی و توجه به وقایع مناسبتی بمنظور بالا بردن بهداشت روان جامعه است. نتایج این پژوهش نشان می‌دهند که تحلیل داده‌های فضای مجازی و رصد تغییرات ذهنیت افراد در این جریان داده با استفاده از رانش مفهوم، منجر به استخراج اطلاعات مفید برای برنامه‌ریزی آگاهانه‌تر، اطلاع‌رسانی درست‌تر، و ارتقای سلامت روان جامعه می‌گردد؛ که در تصمیم‌گیری‌های کلان و بازگشت آرامش به جامعه راهگشاست.

monitoring and analyzing the mentality changes of iranian society in the corona pandemic based on concept drift detection in data streams

in the investigation of unexpected events and their time-varying data, it is necessary to pay attention to the concept drifts to provide an authentic analysis. although, the literature mostly deals with the technical/theoretical aspect of the drift methods, the practical application of these methods on real-world unstructured online data, and interactions of them with real-world events has received less attention. among the unexpected events was the epidemic of corona disease (with an unknown nature, and high rate of infection and death). in the meantime, the concerns of the society were reflected in the virtual space throughout the mass of corona-related texts. in this research, we propose a method to investigate the fluctuations of the mentality in the online data stream during the early-days of the pandemic. related posts on telegram, instagram, and twitter and related persian news during the first 100 days of the corona outbreak were investigated. we analyze the features of the polarity of opinions, the view of officials’ performance, and hope; using descriptive statistical methods as well as the proposed concept drift analysis method. analyzing the content of key texts at the drift time points, we will discover the reasons for the change of negative concepts to positive factors and extract reliable solutions. we will illustrate that, in general, the published text during the investigated period move slowly from negative towards neutral and positive concepts. specifically, for the hope, there is a positive hope throughout the entire period under review. moreover, the period related to the solar new year holiday is a key period in terms of all three features. the review of key texts illustrates the effectiveness of strategies such as strengthening the national spirit, improving treatment facilities and justice in access to facilities from the authorities, and humoring in improvement of the mental health. the results clarify that the analysis of cyberspace data and people’s mentality using concept drift leads to the extraction of useful information for more informed planning, more accurate information, and improving the mental health of society, that are important for the society to make major decisions and return to the peace.