بررسی تاثیر مخاصمات مسلحانه بر معاهدات مرزی

صیانت از مرزها و حفظ استقلال و تمامیت ارضی، همواره از اهم وظایف دولت‌ها بوده است. پیش از جنگ جهانی اول، تلاش اکثر کشورها مبنی بر توسل به نیروی نظامی جهت حل‌وفصل اختلافات مرزی بود؛ پس از جنگ جهانی دوم، تعداد اختلافات مرزی منجر به جنگ بین کشورها کاهش یافت؛ با وجود این، همچنان اختلافات مرزی بین کشورها به قوّت خود باقی بود. بر این اساس هدف پژوهش حاضر، بررسی تاثیر مخاصمات مسلحانه بر معاهدات مرزی بوده و سوال این است که آیا طرح پیشنهادی 18 ماده‌ای کمیسیون حقوق بین‌الملل در راستای معاهدات قبلی، معاهدات مرزی را از هر نوع تغییری مستثنی خواهد نمود و یا در مغایرت با آن‌ها قرار دارد؟ روش پژوهش حاضر از نوع توصیفی- تحلیلی و ابزار گردآوری اطلاعات، منابع کتابخانه‌ای است و به این نتیجه رسیده‌ایم که با عنایت به اینکه معاهدات مرزی ازلحاظ موضوع، شمولیت عام دارد و ازاین‌جهت جزء معاهدات عینی محسوب می‌شود و با توجه به اینکه اصل «حفظ تمامیت ارضی کشورها» به یک قاعده آمره تبدیل‌شده، لازم است در طرح 18 ماده‌ای پیشنهادی کمیسیون حقوق بین‌الملل در رابطه با تاثیر منازعات مسلحانه بر معاهدات، ضمن اختصاص ماده‌ای به عدم تاثیر مخاصمات مسلحانه بر معاهدات مرزی و سرزمینی، بر این نکته تاکید گردد که مخاصمات مسلحانه، بر معاهدات عینی ازجمله معاهدات مرزی تاثیری ندارد. در خصوص طرح مذکور، لازم است دو هدف اولیه و ثانویه در نظر گرفته شود. هدف اولیه جلوگیری از تصویب طرح پیشنهادی به‌ صورت معاهده و هدف ثانویه، ایجاد تغییرات اساسی در مفاد آن به‌ منظور جلوگیری از تاثیرگذاری بر معاهدات مرزی می‌باشد؛ در غیر این صورت به‌ مرورزمان مفاد آن به حقوق عرفی مبدّل شده و تاثیرات منفی آن، کشورهایی مانند جمهوری اسلامی ایران را نیز دربرمی گیرد.