مطالعه تطبیقی حقوق مترددین غیرمجاز مرزی در اسناد بین‌المللی و حقوق ایران

زمینه و هدف: در قوانین داخلی کشورها، مترددین غیرمجاز مرزی از حقوق و آزادی‌های پیش‌بینی‌ شده معمول برای خارجیان دارای مجوز، محروم بوده ولی از نگاه حقوق بین‌الملل، دولت‌ها، ملزم به رعایت حقوق اولیه بشری برای این دسته از خارجیان نیز می‌باشند. هدف از نگارش این مقاله، تحلیل حقوق مترددین غیرمجاز مرزی در اسناد بین‌المللی و حقوق داخلی جمهوری اسلامی ایران با رویکرد مطالعه تطبیقی می‌باشد.روش: پژوهش حاضر به لحاظ هدف کاربردی و به لحاظ ماهیت و نحوه گردآوری داده‌ها توصیفی- تحلیلی از نوع کیفی می‌باشد. جمع‌آوری داده‌ها با استفاده از ابزار فیش‌برداری از اسناد و منابع معتبر و مرتبط بوده است که از پایگاه‌های علمی استخراج و مورد تحلیل و تبیین قرار گرفته است. در این پژوهش به این سوال که؛ نکات افتراق و اشتراک حقوق مترددین غیرمجاز مرزی در اسناد بین‌المللی و حقوق ایران چیست؟ پاسخ داده خواهد شد.یافته‌ها: یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که گرچه مترددین مرزی غیرمجاز، قوانین موجود برای وارد شدن به یک کشور را رعایت نمی‌نمایند لکن دارای حقوق و آزادی‌های اولیه بشری مانند: حق حیات، حق داشتن تابعیت، حق تبعیض ناپذیری و برابری، حق بازگشت به موطن اصلی خود و حق دادرسی عادلانه و امثالهم می‌باشند که به‌موجب موازین پذیرفته‌شده بین‌المللی، بایستی این حقوق رعایت گردد. در نظام حقوقی ایران با نگرش به تعهدات بین‌المللی ایجادشده در معاهدات و کنوانسیون‌های مختلف و نیز با توجه به موازین دین مبین اسلام، خود را متعهد به رعایت حقوق و آزادی‌های انسانی ترددکنندگان غیرمجاز مرزی نموده که این مهم در قوانین داخلی کشور قابل‌ملاحظه است.نتیجه‌گیری: رعایت حقوق مترددین مرزی و کرامات انسانی آنها از شاخص‌هایی حقوق بشر بوده که بسیاری از کشورها تلاش می‌کنند با پیوستن به معاهدات بین‌المللی حقوق بشر و تنظیم قوانین و مقررات مناسب در داخل، به همراه رعایت مصالح ملی و حاکمیت خود، حقوق بشر را رعایت کنند. جمهوری اسلامی ایران نیز در این زمینه مستثنی نیست و به تعداد زیادی از کنوانسیون‌های حقوق بشر بین‌المللی پیوسته است و قوانین داخلی خود را بر اساس این تعهدات تنظیم کرده است. در این راستا ایران نیز عضویت در پیمان‌های بین‌المللی مهمی مانند پیمان بین‌المللی حقوق مدنی و سیاسی، پیمان بین‌المللی حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی، و پیمان بین‌المللی حقوق کودک را دارد.

a comparative study of the rights of illegal border migrants in international documents and iranian law

background and objective: in the domestic laws of the countries, unauthorized border crossers are deprived of the usual expected rights and freedoms for foreigners with a permit, but from the point of view of international law, governments are required to respect basic human rights for this category of foreigners as well. the purpose of writing this article is to analyze the rights of illegal border migrants in international documents and internal laws of the islamic republic of iran with a comparative study approach.method: in terms of its objectives the present study is of an applied research type and in terms of the nature and method of data collection it is descriptive-analytical. data collection has been done by using a note-taking tool from reliable and relevant documents and sources that have been extracted from scientific databases and analyzed and explained. in this research, the following question will be answered: what are the points of differentiation and sharing of the rights of illegal border migrants in international documents and iranian law?findings: the findings of the research show that although illegal border crossers do not follow the existing laws to enter a country, they have basic human rights and freedoms such as: the right to life, the right to citizenship, the right to non-discrimination and equality, the right to return to the original homeland and the right to a fair trial and the like, which must be respected according to the internationally accepted standards. in iran’s legal system, with an attitude towards the international obligations established in various treaties and conventions, as well as according to the standards of the islamic religion, it has committed itself to respecting the human rights and freedoms of illegal border traffickers, which can be observed in the country’s internal laws.results: respecting the rights of border crossers and their human dignity is one of the indicators of human rights that many countries try to respect by joining international human rights treaties and setting appropriate laws and regulations inside, along with respecting their national interests and sovereignty. the islamic republic of iran is not an exception in this regard and has joined a large number of international human rights conventions and has regulated its domestic laws based on these commitments. in this regard, iran is also a member of important international treaties such as the international covenant on civil and political rights, the international covenant on economic, social and cultural rights, and the international covenant on the rights of the child.