نقش تعاملات مرزی در همگرایی با کشورهای پیرامون مطالعه موردی مرز ایران و عراق

یکی از ملزومات ورود کشورهای همسایه به جریان جهانی‌شدن و برقراری صلح پایدار منطقه‌ای و جهانی در قرن بیست‌ویک، همگرایی است. با توجه به برخی موانع موجود در رابطه با همگرایی ایران با کشورهای هم‌جوار، لزوم امکان‌سنجی و طراحی استراتژی‌های مناسب با تاکید بر تعاملات مرزی در خصوص ایجاد زمینه‌های همگرایی، با در نظر گرفتن واقعیات زمانی، ضروری به نظر می‌رسد. یکی از مهم‌ترین کشورهای هم‌جوار پیرامون ایران، کشور عراق است. ایران و عراق علی‌رغم داشتن بیشترین مرز مشترک و همچنین قرابت‌ها و اشتراکات گوناگون، حتی پس از سقوط رژیم بعث و قدرت گرفتن شیعیان هنوز از برخی موانع پیش رو جهت همگرایی پایدار و نظام‌مند رنج می‌برند که در صورت عدم رفع آن‌ها می‌توانند به واگرایی و چالش جدی در دهه‌های آینده منجر شوند. بنابراین، تحقیق حاضر، با روش ترکیبی (توصیفیتحلیلی و پیمایشی) و روش حل مسائل از نوع تصمیم‌گیری چند معیاره در پی پاسخ به این سوال است که آیا نقش تعاملات مرزی با توجه به شرایط منطقه‌ای و بین‌المللی در قرن بیست‌ویک، مناسب‌ترین استراتژی ایران در ایجاد همگرایی با عراق است؟ در این راستا با بهره‌گیری از مطالعات کتابخانه‌ای و میدانی و استفاده از تکنیک swot، 4 نقطه قوت، 4 نقطه ضعف، 5 فرصت و 3 تهدید عمده در تعاملات مرزی تاثیرگذار در همگرایی ایران با عراق شناسایی و 8 استراتژی کاربردی تدوین گردیده و درنهایت، این استراتژی‌ها با استفاده از روش mcdm از طریق پرسشنامه و مصاحبه، اولویت‌بندی شدند. نتایج حاصله از پرسشنامه مقایسات زوجی نشان می‌دهد که استراتژی ایجاد پیوندهای ژئواکونومیک در تعاملات مرزی برای ایجاد زمینه‌های همگرایی ایران با عراق در رتبه اول و سایر استراتژی‌ها در رتبه‌های بعدی قرار گرفتند.

The Role of Border Interactions in Converging with Neighboring Countries (Case Study: IranIraq border)

One of the prerequisites for the entry of neighboring countries into the process of globalization and the establishment of sustainable regional and global peace in the twentyfirst century is convergence. Given some of the obstacles to Iran’s convergence with neighboring countries, the need for feasibility studies and the design of appropriate strategies with emphasis on border interactions to create convergence, taking into account the realities of time, seems necessary. One of the most important neighboring countries around Iran is Iraq. Despite having the most common border, as well as various similarities, even after the fall of the Ba’athist regime and the rise of the Shiites, Iran and Iraq still suffer from some obstacles to sustainable and systematic convergence, which if not addressed can lead to divergence and serious challenges in the coming decades. Therefore, the present study, with a mixed method design (descriptiveanalytical and survey) and multicriteria decisionmaking problemsolving method seeks to answer the question of whether the role of border interactions with respect to regional and international conditions in the twentyfirst century is the most appropriate strategy in Iran in creating convergence with Iraq? In this regard, by using library and field studies and using SWOT technique, 4 strengths, 4 weaknesses, 5 opportunities and 3 major threats in border interactions affecting Iran’s convergence with Iraq were identified and 8 practical strategies were developed. Strategies were prioritized using the MCDM method through questionnaires and interviews. The results of the pairwise comparison questionnaire show that the strategy of creating geoeconomic links in border interactions to create the grounds for Iran’s convergence with Iraq were in the first place and other strategies were in the next ranks.