ارزیابی نقش لند فرم‌های ژئومورفولوژیکی در استراتژی دفاعی و امنیتی و پدافند غیرعامل کشور مطالعه موردی: ناحیه مرزی خراسان شمالی

آگاهی و شناخت لندفرم‌ها و عوارض ژئومورفولوژیکی مناطق مرزی از مهم‌ترین اقدامات اولیه برای آمایش و برنامه‌ریزی پدافندی و آمایش دفاعی کشور است که چشم‌پوشی از این پدیدهای ژئواستراتژیک طبیعی می‌تواند لطمات جبران‌ناپذیری در کنترل و مدیریت دفاعی و امنیتی کشور داشته باشد. منطقه مرزی شمال شرق کشور از دیرباز تحت یورش اقوام ازبک و ترکمن بوده است و با توجه به ماهیت جغرافیایی این کشورها، همواره ایران به‌عنوان یک منطقه غنی و مهم موردتوجه بوده است. از سوی دیگر با توجه به موقعیت راهبردی ایران در غرب آسیا، شناخت و ارزیابی محیطی مناطق مرزی از اهمیت فوق‌العاده‌ای برخوردار است. در این تحقیق با استفاده از نقشه‌های توپوگرافی، عکس‌های هوایی، تصاویر ماهواره‌ای و مدل رقومی ارتفاعی (dem)در منطقه سیستم‌ها و لند فرم‌های ژئومورفولوژیکی منطقه مورد شناسایی و در دیتابیس نرم‌افزار arc map دسته‌بندی و مورد تحلیل قرارگرفته، سپس با روش swot هریک از واحدها و لندفرم­های ژئومورفولوژیکی شامل: کوهستان، تپه‌ماهور، گالی و تنگ‌ها ازنقطه‌نظر پدافند غیرعامل و ملاحظات دفاعی و امنیتی مورد ارزیابی قرار گرفت. طبق بررسی‌های صورت گرفته مرز ایران و ترکمنستان در منطقه تحقیق منطبق بر خط الراس کوه‌های هزار مسجد و کپه داغ است و در منطقه غلامان منطبق بر بستر رودخانه سومبار می‌باشد. لذا تنگه‌های سارانی و باجگیران ازنقطه‌نظر پدافند غیرعامل و تمهیدات امنیتی و دفاعی کشور، اهمیت استراتژیک بالایی دارند. در راستای حفظ منابع آبی به‌منظور تامین امنیت پایدار آبی برای مرزنشینان کشور احداث تاسیسات ذخیره آب بر روی رودخانه‌های سومبار و چندیر که به خارج از کشور می‌ریزند بسیار مهم و حیاتی است و می‌توان با اجرای این اصل پدافند غیرعامل، در آینده از کشمکش و چالش بر سر آب در مناطق مرزی جلوگیری نمود.

Assessing the Role of Geomorphological Landforms in Defense and Security Strategy and Passive Defense of the Country (Case Study: North Khorasan Border Region)

Awareness and understanding of landforms and geomorphological effects of border regions is one of the most important initial measures for defense planning and defense use that neglecting these natural geostrategic phenomena can cause irreparable damage to defense control and management. The border region of the northeast of the country has long been under attack by Uzbek and Turkmen tribes, and due to its geographical nature, Iran has always been regarded as a rich and important region. On the other hand, given the strategic position of Iran in West Asia, environmental recognition and assessment of border areas is of great importance. In this study, by using topographic maps, aerial photos, satellite images and digital elevation model (DEM) geomorphological systems and landforms were identified in the area and they were classified and analyzed in Arc Map software database, then by SWOT method of each unit the geomorphologic landforms, including mountains, hills, mounds, gulls and straits were evaluated for passive defense and defense and security considerations. According to previous studies, the border between Iran and Turkmenistan is in the ridge of Hezar Masjid Mountains and Kopet Dagh, and it is also in the Ghulaman area on the banks of the Sumbar River. Therefore, the Sarani Strait and Bajgiran are of high strategic importance in terms of passive defense and security and defense arrangements. Along with the protection of the water resources to provide sustainable water security for the border guards of the country, the construction of water storage facilities on the Summar and Chandir rivers, which are flowing out of the country is highly important and by implementing the principle of passive defense it is possible to prevent from the conflict and challenge over the headwaters in the border areas in the future.