مفهوم‌پردازی فلات تحصیلی و شناسایی عوامل زمینه‌ای موثر بر آن

امروزه یکی از معضلات مهم آموزش عالی ایران، کاهش انگیزه‌ دانشجویان دکتری به پایان داده رساله‌ دکتری در زمان مناسب و قانونی است که این امر هزینه بسیار زیادی برای دانشجویان، آموزش عالی و کشور به دنبال دارد. این پدیده با توجه به مفهوم فلات، فلات تحصیلی نامیده شد. بنابراین، هدف پژوهش حاضر مفهوم‌پردازی فلات تحصیلی و شناسایی عوامل زمینه‌ای ایجادکننده‌ آن بود. پژوهش حاضر از نوع بنیادی، و از نظر نحوه‌ گردآوری داده‌، توصیفی پیمایشی بود. جامعه‌ پژوهش همه‌ دانشجویان دکتری بودند که پروپوزال خود را تصویب کرده بودند. از این میان، در نهایت، 660 دانشجو به روش در دسترس انتخاب شدند و پرسشنامه‌ نیمه‌باز پژوهش را پاسخ دادند. داده‌ها با ترسیم جدول توافقی و رگرسیون لجستیک تحلیل شد. نتایج تحلیل داده‌ها نشان داد حدود 19 درصد از پاسخگویان دچار پدیده‌ فلات تحصیلی هستند. همچنین، نتایج نشان داد از هفت متغیر زمینه‌ای مورد بررسی پژوهش (شامل جنسیت، تعداد نیم‌سال اخذ رساله، وضعیت تاهل، وضعیت اشتغال، نوع دانشگاه (شهریه‌ای یا بدون شهریه) و اهمیت مدرک دکتری برای ارتقا در شغل یا کسب شغل، و علاقه به موضوع رساله)، دو متغیر وضعیت تاهل و نوع دانشگاه در فلات تحصیلی تاثیرگذار نبودند و سایر متغیرها تاثیرگذار بودند و از این میان، علاقه به موضوع رساله تاثیر بیشتری با ضریب نسبت به سایر متغیر‌ها داشت.

Conceptualization of Academic Plateau and Recognizing Its Affecting Contextual Factors

Today, one of the most important problems in Iranian higher education is the mitigation of doctoral students’ motivation to finalize their doctoral dissertation in proper and legal time which has posed huge costs on students, domestic higher education system and the country. Considering the concept of plateau, this phenomenon is called academic plateau. Thus, present study aims at conceptualizing academic plateau and recognizing its affecting contextual factors. Present study is a fundamental one and it is a descriptive survey in terms of data collection technique. Its population consists of all doctoral students who have approved their proposals. Finally, 660 students were selected by accessible method and they answered a semiopen questionnaire. All data were analyzed by drawing a contingency table and logistic regression. Findings suggest that about 19% of respondents suffer from academic plateau. Likewise, the findings indicate that among seven thematic variables studied in present research (including gender, the number of half – years to acquire dissertation, marital status, job occupation, type of university (with or without tuition), the importance of doctoral degree in job or in achieving a job, and interest in dissertation subject) two variables namely marital status and type of university have no effect on academic plateau while other variables were effective; in this vein, dissertation subject has the highest impact compared to other variables.